H2O Actueel

Het hoge water zorgt nog voor overlast in Noord-Holland en andere regio’s, maar ook in het buitenland. Afvoer van water moet met beleid, vanwege risico op inzakken van verzadigde taluds.

Zandsuppleties langs de kust zorgen ervoor dat Nederland beschermd blijft tegen de zee. Dat zand wordt gewonnen op de Noordzee, maar wat betekent dat voor de natuur? Om die vraag te beantwoorden, doet Stichting De Noordzee samen met andere partijen vijf jaar lang onderzoek naar de zeebodem.  

Twee pompexperts van Rijkswaterstaat vertrekken vandaag met twee noodpompen, drie vrachtwagens en een kraan naar het door wateroverlast getroffen noorden van Frankrijk. Zaterdag volgen waarschijnlijk nog eens twee noodpompen, zo meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. 

In Duitsland blijft aanhoudende regenval voor problemen zorgen, met name in het noordwesten van het land. Storm Henk zorgde in Nederland, maar ook in andere landen in Noordwest-Europa voor overlast en schade. In Limburg houden ze rekening met twee achtereenvolgende waterpieken in de Maas.

Na enkele relatief droge dagen dalen de waterstanden in beken, sloten en rivieren, maar in Rijn en Maas gaat de waterafvoer weer stijgen. Een gevolg van zware regenval komende dagen in de stroomgebieden van beide rivieren. De afvoer in de Maas zal naar verwachting hoger uitvallen dan vorige week. In Limburg heeft het waterschap de crisisstaf hoogwater opgeschaald naar coördinatiefase 2.

De situatie in de overstromingsgebieden in Duitsland blijft gespannen, vooral in delen van Nedersaksen, het zuiden van Saksen-Anhalt aan de grens met Thüringen en gebieden in Noordrijn-Westfalen. De hulpdiensten hebben zorgen over verzadigde dijken die zouden kunnen bezwijken. De inzet van duizenden hulpverleners in de overstromingsgebieden gaat dan ook door op oudejaarsavond. En vanaf dinsdag wordt weer (veel) regen verwacht.

Na jaren die zich kenmerkten door lange periodes van droogte, was 2023 een extreem nat jaar. Maar ook zeer zonnig. En bijzonder warm. In het weeroverzicht van het KNMI over 2023 regent het weer records.

De interesse in de provinciale en waterschapspolitiek is iets toegenomen, maar dit vertaalt zich nog niet in een grotere kennis of waardering voor deze bestuurslagen. Over het algemeen blijven het provinciale en waterschapsbestuur relatief onbekend en daarom vrij onbemind. Sterker: het vertrouwen in de democratie van de twee bestuurslagen is gedaald. In de waardering scoren beide met gemiddeld een 5,5 maar net een voldoende. 

De Rijn heeft vanmorgen vroeg bij Lobith de hoogste stand bereikt (14,52 boven NAP), maar daarmee is de strijd tegen het water nog niet gestreden. De waterschappen houden er rekening mee dat de piek zich de komende dagen over Nederland zal verspreiden. Vallei en Veluwe maakte vandaag de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld gereed. 

Waterschap Limburg en het Duitse Wasserverband Eifel-Rur slaan de handen ineen voor de herinrichting van het grensriviertje de Worm. Het is de bedoeling dat deze zijtak van de Roer deels weer, net als vroeger, gaat meanderen. Daardoor moet de waterkwaliteit verbeteren. 

De rijksoverheid dient voor lithium in oppervlaktewater een milieunorm op te stellen en de stof op te nemen in de monitoring waterkwaliteit en de landelijke Emissieregistratie. 

De aanhoudende regen zorgt ook in Duitsland voor overstromingsgevaar. In de deelstaat Noordrijn-Westfalen was de situatie op meerdere locaties kritiek door de slechte staat waarin dijken verkeren. De dreiging dat dijken in de Duitse deelstaat bezwijken, raakt ook Nederland - in grensgebieden staan overstromingsrisico’s niet los van elkaar. 

Het hoge water door aanhoudende regen en stijgende rivierafvoeren leidt lokaal tot steeds meer overlast. Langs de IJssel is het buurtschap Fortmond ingesloten door water. In het Brabantse Bakel is een recreatiepark onder water gelopen. In Drenthe staan akkers onder water en is natuurgebied Hart van Drenthe op sommige plekken niet meer toegankelijk. In het noorden van Limburg voert de Niers een recordhoeveelheid water af en in het oosten zijn de Vecht, Dinkel en Regge buiten hun oevers getreden.

Door de hoge waterafvoer in de rivieren en de aanhoudende regen, hebben waterschappen hun handen vol om de wateroverlast binnen de perken te houden. Bodems zijn doorweekt, beekdalen volgelopen en langs de rivieren stijgt het water in de uiterwaarden en polders. De komende dagen blijft de situatie ongewijzigd door voortdurende regen en een nieuwe waterpiek in de Rijn, die in de laatste dagen van het jaar wordt verwacht.

Over de ecologische effecten van het winnen van thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) is nog weinig bekend. Kennisinstituut STOWA heeft daarom een modelstudie laten uitvoeren die handvatten biedt voor de vergunningverlening. Daaruit blijkt wat de mogelijke effecten kunnen zijn in een klein, ondiep en geïsoleerd meer. 

Vangen van invasieve kreeften lost het probleem niet op, sterker nog: dat lijkt het alleen maar groter te maken. Kreeften worden op steeds jongere leeftijd vruchtbaar als ze op grote schaal bestreden worden. Ecologen noemen dit een compensatierespons. Ook verstoort het wegvangen van uitheemse soorten het evolutieproces dat natuurlijke vijanden de invasieve soorten gaan bestrijden.

Terwijl in het Waddengebied in de afgelopen nacht op diverse locaties kades onder water liepen, opende Rijkswaterstaat een voor een de stormvloedkeringen, die alle zes waren gesloten.

Door de storm Pia en hoge waterafvoer in de rivieren zijn op diverse locaties langs de kust kritische waterstanden bereikt. In reactie zijn stormvloedkeringen gesloten. De Maeslantkering ging om 22.15 uur dicht. Enkele uren daarvoor de Oosterscheldekering en ook de Haringvlietsluizen. Eerder vandaag ging de balgstuw, de opblaasbare dam, Ramspol bij Kampen dicht. De Hollandsche IJsselkering bij Krimpen aan den IJssel is eveneens gesloten.

Een levensgrote knikkerbaan voor een slibloze rioolwaterzuivering, de Smart Energy Hub Zwolle en een slimme eDNA techniek voor het opsporen van lozingen. Deze drie inzendingen zijn genomineerd voor de Waterinnovatieprijs in de categorie ‘gezonde leefomgeving’. De jury heeft in totaal twaalf innovaties in vier categorieën geselecteerd.

Het maatschappelijk belang en de inhoud van het werk worden gezien als de twee belangrijkste pluspunten van het werken bij waterschappen. Daarentegen zijn medewerkers beduidend minder te spreken over hun salaris. De waardering voor aantrekkelijk werkgeverschap neemt toe.