H2O
/Waternetwerk 
Bij het schrijven van dit redactioneel moet de gang naar de stembus nog worden gemaakt. Het beeld van de wereld ná 17 maart wordt alhier ingekleurd door de peilingen, de debatten, de duidingen en speculaties, met als aanname: weinig verandering, hier en daar een rimpeling in het zetelaantal met een enkele nieuwkomer, maar met de VVD opnieuw als de grootste.
We gaan verder waar we in 2020 bleven. Zeker, corona. Maar ook klimaatverandering. Op de internationale klimaatadaptatietop vorige maand, met Nederland als gastland, werd gewaarschuwd dat de aanpak van Covid-19 en de daaruit voortvloeiende mondiale economische crisis klimaatadaptatie naar de achtergrond duwt.
Het virus dat dit jaar de wereld in een crisis stortte, heeft de schijnwerpers gezet op het rioolwateronderzoek. Van Australië tot Spanje, van Amerika tot Italië, op veel locaties wordt in het riool gemeten om verspreiding van het virus te volgen. Speuren in rioolwater geeft vroegtijdig inzicht in nieuwe uitbraken, maar geldt ook als objectief: iedereen gaat naar het toilet, niet iedereen gaat naar de teststraat.
Circulaire koplopers stuiten op lineaire barrières, leest u in deze H2O. Voor de waterschappen en drinkwaterbedrijven is de transitie naar een circulaire bedrijfsvoering een worsteling. Experimenten genoeg, maar het probleem zit ‘m in de overgang naar de gangbare fase, zei Sander Mager, bestuurder van waterschap Amstel Gooi en Vecht tijdens een werkbezoek van Europarlementariër Jan Huitema aan de rioolwaterzuivering Amsterdam West.
“Er moet een schep bovenop, we moeten versnellen en intensiveren”, schrijft deltacommissaris Peter Glas bij de presentatie van het Deltaprogramma voor 2021. Het is de eerste herijkte versie. Zo’n moment van bezinning is er elke zes jaar. Bijsturen op basis van voortschrijdend inzicht en nieuwe ontwikkelingen.
De droogte mobiliseert de criticasters van de waterhuishouding in Nederland. Ze nemen het podium en leggen in scherpe bewoordingen de vinger op de zere plek: het watersysteem is te veel gericht op de snelle afvoer van water. De natuur is de dupe. Met name rond de natte natuurgebieden ‘loopt het enorm uit de klauwen’, leest u in H2O september.
Aanvankelijk was aquathermie, warmtewinning uit water, onbekend en onbemind. De techniek haalde maar nét het Klimaatakkoord. Nu zijn TEO, TEA en TED aan een inhaalrace begonnen. En dat is maar goed ook.
Nu we bekomen van schrik en ontsteltenis, de curves afvlakken en de lockdown voorzichtig wordt versoepeld, belanden we in de fase van het vooruitkijken: hoe verder na de coronacrisis? Er wordt gepleit voor fundamentele veranderingen. Dit is hét moment.
In H2O april leest u dat het coronavirus SARS CoV-2 is aangetroffen in het rioolwater. In twee aparte onderzoeken kwamen KWR Water Research Institute en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) tot deze conclusie. KWR kwam op dinsdag 24 maart met de resultaten naar buiten, RIVM een dag later.
De beursvloer van de evenementenhal in Gorinchem staat deze maand weer vol met watertechnologie. Aqua Vakbeurs Nederland* beleeft zijn veertiende editie. De druk staat erop, want de sector heeft dringend behoefte aan nieuwe innovatieve technieken.
Arme landen hebben geen regie, gemeenten geen geld. Twee uitspraken in H2O januari. Ze gaan respectievelijk over de implementatie van het duurzame ontwikkelingsdoel SDG 6 van de Verenigde Naties (wereldwijd toegang tot schoon drinkwater en goede sanitatie) en over maatregelen die Nederland waterrobuust moeten maken.
2019 is - opnieuw - het jaar van de droogte. En van het gelande besef dat (ook) beleid ontwikkeld moet worden om water vast te houden. Het is een van de thema’s die de komende jaren de agenda’s in de watersector gaan bepalen.
De waterschappen zitten met de handen in het haar, want ze zitten tot over hun oren in het slib. Het is een sluimerende kwestie die door de problemen bij het Amsterdamse Afval Energie Bedrijf (AEB) plots op scherp is gezet.
‘Neem burgers serieus, beslis niet over de hoofden heen, richt een proces in dat daarvoor ruimte geeft.’ Dat zegt deltacommissaris Peter Glas in H2O september. Hij presenteerde op Prinsjesdag het Deltaprogramma 2020. Zijn eerste. De nieuwe deltacommissaris maakt van de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven een speerpunt.
In 2017 sloegen de drinkwaterbedrijven alarm over nitraat in grondwater. De concentraties waren te hoog. We zijn twee jaar verder en de gehaltes zijn nog steeds zorgelijk. Sterker, in de zandgronden lopen ze op. Waar blijft de nieuwe drinkwateropstand?
“We moeten ons opnieuw uitvinden”, zeggen Wim Drossaert en Rogier van der Sande in H2O juli. Drossaert is de baas van drinkwaterbedrijf Dunea, Van der Sande zwaait de scepter bij het Hoogheemraadschap van Rijnland. Beide bestuurders hebben elkaar gevonden in een visie op de toekomst.
Ze waren koud aangetreden of de nieuwe bestuurders van Wetterskip Fryslân kondigden voor 2020 een flinke verhoging van de tarieven aan. De tekorten zijn te hoog opgelopen in Friesland. En Wetterskip is niet het enige waterschap dat in last is.
Het jubilerende Wateropleidingen had in de afgelopen 25 jaar 50.179 cursisten, zo staat in H2O van mei. Een indrukwekkend aantal. Als de jubilaris een feestje zou geven voor alle cursisten, dan zou hij de Kuip in Rotterdam moeten afhuren (51.117 plaatsen). Het zou wel een mannenfeestje zijn, want van de cursisten in de afgelopen 25 jaar was 8 procent vrouw, net meer dan 4.000.
Een opkomst van iets meer dan 50 procent bij de waterschapsverkiezingen, dat stemt de waterschappen tevreden. Bij de editie in 2015 bedroeg het opkomstpercentage 43,5 procent. Een stijging derhalve van bijna 7 procentpunten, dat is een serieuze groei.
Waterschappen kondigden ze met de nodige tamtam aan: energiefabrieken. Het is een benaming die verwachtingen wekt, een framewoord. Volgens de definitie is een energiefabriek ‘een rwzi die energieneutraal is of energieleverend werkt’. Dat is bij lang niet alle ‘energiefabrieken’ het geval, het zijn in feite slibvergistingsinstallaties en leveren nog altijd minder energie dan de rioolwaterzuivering zelf verbruikt.
De les van 2018: elke kubieke meter water telt als het kurkdroog is. Daarom leek het besluit om het waterpeil in het IJssel- en Markermeer in de zomer te laten fluctueren mooi getimed, maar feitelijk was het te laat.
