H2O Actueel

In Nederland zijn er nog geen problemen met de levering van drinkwater, in Frankrijk is dat anders. In meer dan honderd gemeenten zijn de watervoorraden op. De gemeenten worden nu zo veel mogelijk bevoorraad met drinkwater dat wordt aangevoerd met vrachtwagens. De Franse overheid heeft een interministerieel crisisteam ingesteld.

Waterschappen staan nog aan het begin van het integreren van intelligente digitale technologieën binnen hun organisatieprocessen. De toepassing van onder meer kunstmatige intelligentie, machine learning en robotica zal het werk fundamenteel veranderen, zeggen Jonas Heffels (programmamanager Innovatie & Transformatie bij Het Waterschapshuis) en Richard Bremer (Chief Information Officer bij Waterschap Rivierenland). “Het gaat bij digitale transformatie veel meer om een sociale en mentale transformatie dan een technische.”

Als het aan Vlaamse drinkwaterbedrijven ligt wordt het drinkwater in Vlaanderen flink duurder. De bedrijven willen de prijs stapsgewijs verhogen tussen 2023 en 2028 om het klimaatrobuust maken het drinkwaternetwerk te kunnen financieren. Of de prijsstijging er ook komt is de vraag, de Vlaamse Milieumaatschappij moet deze goedkeuren.

Door de aanhoudende droogte is er nationaal sprake van een feitelijk watertekort. Daardoor zijn mogelijk de komende weken nieuwe landelijke en bovenregionale maatregelen nodig om water te verdelen. Deze taak wordt vanaf nu belegd bij het Managementteam Watertekorten. Dat schrijft minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer.

Bij innovatie denken waterschappers vaak aan techniek. Maar het waterschap van de toekomst vraagt ook om een andere manier van werken. De ondernemingsraad van Waterschap Rivierenland zette daarom het onderwerp ‘sociale innovatie’ op de agenda. “Het gaat om de balans tussen de harde en de zachte kant.”

Rijkswaterstaat, waterschappen, provincies en gemeenten die verantwoordelijkheid dragen voor waterbouw, zijn vaak sterk gespitst op ‘no-regret’. Maar in de praktijk bestaat veel onduidelijkheid over wat ermee wordt bedoeld en hoe dit moet. Deltares en de TU Delft hebben in een verkennend onderzoek zes oudgedienden naar hun ervaringen gevraagd.

Het hoogheemraadschap van Rijnland legt in de Haarlemmerpolder een piekberging aan waarin snel één miljoen kubieke meter water kan worden opgevangen. Bij extreme hoeveelheden neerslag wordt hiermee wateroverlast in het gebied rondom de Kagerplassen tegengegaan. Rijnland verwacht dat de piekberging gemiddeld eens in de vijftien jaar moet worden ingezet.

De lage afvoer in de IJssel noopt ook Vallei en Veluwe tot maatregelen. Het gemaal in Terwolde kan door de lage waterstand geen water meer aanzuigen. Het waterschap plaatst daarom een noodpomp en stelt met ingang van 2 augustus een onttrekkingsverbod in voor het inlaatgebied Terwolde in de Noordelijke IJsselvallei.

De waterschappen Drents Overijsselse Delta (WDOD), Vechtstromen en Rijn en IJssel pompen extra water vanuit de IJssel in het Twentekanaal. Daartoe zijn extra pompen geplaatst bij het gemaal Eefde, net iets boven Zutphen. Met deze extra watertoevoer willen de waterschappen droogteschades beperken in hun werkgebieden. Het besluit is genomen in overleg met Rijkswaterstaat die het gemaal in Eefde beheert.

Wat doet opwarmend water precies met vissen? Onderzoekers van de Radboud Universiteit ontdekten dat grotere vissen sneller in ademnood komen dan kleine. Ook blijken zoetwatervissen beter bestand tegen zuurstofarm water dan zeevissen.

In de Nieuwe Waterweg wordt later dit jaar een kunstmatig rif geplaatst dat de kracht van de golven breekt en een leefgebied vormt voor dieren en planten. Deze ‘Rotterdam Reef’ helpt volgens Rijkswaterstaat om de biodiversiteit en de waterkwaliteit in de monding van de Maas te verbeteren.

Stefan Kuks geeft een duizelingwekkend overzicht van de opgaven waar de waterschappen voor staan en blijft daarbij kalm en optimistisch: “Als we nu handelen en het goede doen, kunnen we veel ten goede keren.” Kuks is watergraaf van Waterschap Vechtstromen, maar ook hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Twente en voorzitter van de stuurgroep van het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie (DPRA). Hij schetst de veranderende rol van de waterschappen aan de hand van vijf uitdagingen. Het is de aftrap van een serie over de toekomst van de waterschappen.

Het wordt door de droogte in steeds meer gebieden moeilijker om waterpeilen op het gewenste niveau te houden. Ook is er sprake van toenemende verzilting in West-Nederland en ondervindt de scheepvaart de nodige hinder van de lage waterstanden in de rivieren. Dat laat de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) weten in de droogtemonitor.

Waterschap Rivierenland heeft de complete generieke IT-infrastructuur uitbesteed aan het bedrijf Open Line. Het is voor de eerste keer dat dit gebeurt in waterschapsland. De bedoeling is dat de overdracht in oktober wordt afgerond.

Waterschap Limburg test in de waterkering bij Beesel een nieuwe techniek om de dijk te versterken: de bentonietmat. In Duitsland wordt de mat al toegepast als dijkversterking, in Nederland is de mat tot dusverre alleen gebruikt als afdeklaag in stortplaatsen en soortgelijke toepassingen. In Beesel moet nu duidelijk worden of de techniek ook geschikt is om dijken in Nederland te versterken. De pilot wordt door andere waterschappen met belangstelling gevolgd.

De waterkwaliteit van de 745 wateren in Nederland die onder de Kaderrichtlijn Water vallen, is door de bank genomen slecht en verbetert de komende vijf jaar bijna niet. Bij ruim 60 procent van de wateren was er de afgelopen jaren zelfs sprake van achteruitgang op een of meerdere ecologische criteria, stelt de krant NRC na eigen data-onderzoek. De verwachting is dat in 2027 maar ongeveer 5 procent van de wateren van voldoende kwaliteit zal zijn.

Zeeuwse boeren mogen geen water meer halen uit oppervlaktewater, behalve in enkele gebieden met aanvoer van zoet water. Waterschap Scheldestromen noemt het verbod uitzonderlijk. Dit kan een behoorlijke tijd gaan duren.

AquaMinerals zette in 2021 ruim 326.000 ton reststoffen af, een stijging van 27.000 ton (9 procent). De sterkste groei zit in de reststoffen van waterschappen. Er zijn nu vijf waterschappen aandeelhouder, in 2021 kwam er één bij: Zuiderzeeland trad op 1 oktober 2021 toe tot de afzetorganisatie.

The Ocean Cleanup meldt dat het officieel meer dan 100.000 kg plastic uit de Great Pacific Garbage Patch (GPGP) heeft opgevist. Sinds augustus vorig jaar is een oceaanoppervlak van meer dan 3.000 km2 schoongeveegd, aldus oprichter Boyan Slat op de website van de onderneming.

Alweer een zomer waarin de droogte toeslaat. Al vroeg in het voorjaar moest drinkwaterbedrijf Vitens nieuwe leidingaansluitingen voor bedrijven weigeren omdat drinkwaterlevering niet gegarandeerd kon worden. Door klimaatverandering neemt de beschikbaarheid van zoetwater af, en tegelijk neemt de vraag toe, zo signaleren Marike Bonhof en Bert Boerman. Bonhof is directeur van Vitens, dat een groot deel van Oost-Nederland van drinkwater voorziet, en Boerman is gedeputeerde in de provincie Overijssel, met water en klimaatadaptatie in zijn portefeuille. Aan welke kranen kunnen ze draaien om de problemen te verminderen? Een tweeluik.