secundair logo knw 1

Chemiebedrijf 3M is een terugkerende naam in de problemen rond de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ooit het boegbeeld van innovatieve producten, maar inmiddels is het bedrijf vooral verbonden met narigheid. Door de emissies van het wonderproduct PFAS uit hun fabriek in Antwerpen is de Westerschelde zo vervuild dat we geen vis meer kunnen eten. Tegelijk moet de grond rondom de productielocatie gesaneerd en loopt hierdoor de Antwerpse rondweg jaren vertraging op en kost inmiddels vele miljarden euro meer.


door Harrie Timmer


Harrie Timmer 180 vk meiNaast directe vervuiling hebben ze ook indirect een negatieve bijdrage op de waterkwaliteit. 3M is de producent van ’Post-it’ sticky notes: de bekende gele plakbriefjes. Wekelijks heb ik sessies over waterkwaliteit waar ‘we in groepjes uit elkaar gaan en allemaal individueel gedachtes op gele briefjes rond thema X opschrijven, op een flip-over plakken en terugkoppelen’. Dit voorjaar plakte ik mijn 10.000ste gele briefje. 30 jaar lang, 40 werkweken per jaar, 2 keer per week, 4-5 briefjes per sessie. Reken maar uit.

Conclusie na 30 jaar: gele briefjes zijn verworden van middel tot doel en illustratief voor de KRW. Veel inventariseren en rapporteren, (te) weinig actie. Ooit een nuttig instrument om met specialisten snel de belangrijkste aspecten in beeld te krijgen en te prioriteren, inmiddels gedevalueerd tot een luie tijdsvulling van workshops en bestuurlijke bijeenkomsten.

In sessies over waterkwaliteit plakt iedereen braaf zijn bekende visie op thema’s als bestrijdingsmiddelen, vergrijzing waterkwaliteit, nitraat, medicijnresten, PFAS en opkomende stoffen waarna de altijd opgewekte ingehuurde dagvoorzitter concludeert dat we met elkaar een inspirerende, vruchtbare middag hebben gehad. De ambitie om met de resultaten echt iets te doen lijkt in al die jaren steeds minder geworden, ook omdat we weten dat een stapje extra tot lastige keuzes en problemen leidt. Tegenwoordig eindigen de sessies dan ook zonder conclusies of vervolg. Het moet wel leuk blijven.

We hebben een stok achter de deur nodig om het goede te doen. We zijn net mensen

Zowel PFAS als de gele briefjes zijn illustratief voor de KRW. De bedoeling van de KRW is het verbeteren van de waterkwaliteit. Het opnemen en normeren van probleemstofgroep nummer 1 (PFAS) is dan ook volstrekt logisch. Toch willen Nederland en Europa hier pas in 2039 (met uitloop tot 2051) echte deadlines voor afspreken.

Parallel laten de gele briefjes sessies zien dat we de problemen en de oplossingen vaak prima in beeld hebben. We vinden het alleen lastig om hier echt wat mee te doen: chemische stoffen serieus toetsen vóór toelating, lozingsvergunningen bezien en herzien, ambitieuze implementatie van de richtlijn stedelijk afvalwater et cetera. Echt doorpakken lukt ons slecht.

Behoedzaam opereren en realisme in doelstellingen zijn natuurlijk altijd verstandig, maar realisme is óók het besef dat we zonder scherpe en juridisch afdwingbare regels en doelen niet in beweging komen. We hebben een stok achter de deur nodig om het goede te doen. We zijn net mensen. 3M stopt inmiddels versneld met de productie van PFAS. Dat was niet spontaan. Zonder enige (zelf opgelegde) dwang gebeurt er niks. Dat geef ik je op een briefje.


Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad


MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER

DELLE en de kunst van het uitstellen
De geest is gewillig, maar het vlees is zwak
HUP OSOA!
'Aan het bevoegde gezaag'
Nee, ik wil geen transitie
De feiten en de waarheid
Hoe dan wel?
Voorbij het stofje van het jaar
Bestuurders en Ingenieurs 
Leve Europa
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Janet Hof · 4 months ago
    Ik lees deze blog toch iets anders nu ik sinds een recente aflevering van het programma Pointer weet dat de lijm van de Gele briefjes van 3M PFAS bevat! We hebben dus met z'n allen jaren lang ook PFAS geplakt en waarschijnlijk via de vingers binnen gekregen tijdens deze sessies! En meegewerkt aan de productie en verspreiding ervan! Misschien toch maar weer terug naar de stift en de flapover? Of bevat dit ook PFAS?
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Anneke van Veen · 5 months ago
    Ik ben als actieve bezorgde bewoner blij met de voortdurende aandacht vanuit H2O op het PFASdramadossier.
    We doen er alles aan via rechtszaken, gesprekken gemeente, overleg ministeries, RIVM, maar het kwartje wil maar niet zakken. De PFAS productie moet per direct stoppen. Elke gram is er een te veel.
    Tot mijn grote verdriet heeft de heer Draghi in een op verzoek van de EU voorzitter in een landmark report verkondigt dat de voorgenomen PFAS restrictie moet worden versoepeld https://www.euronews.com/green/2024/09/11/landmark-eu-report-embraces-green-energy-transition-but-advocates-for-softer-rules-on-pfas. Zogenaamd omdat anders de energietransitie wordt belemmerd.
    Onacceptabel. In een woord. 

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.