H2O Actueel

Zo’n 40 procent van het land op aarde is aanzienlijk erop achteruitgegaan door slecht beheer en misbruik van bodem, water en biodiversiteit. Dit heeft rechtstreekse gevolgen voor de helft van de wereldbevolking. Als er niets verandert, wordt volgens de Verenigde Naties de situatie alleen nog maar erger.

Waterschap Zuiderzeeland zet een nieuwe stap in het versterkingsproject IJsselmeerdijk: het voorkeursalternatief is ter inzage gelegd voor commentaar. Een flink deel van de dijk wordt volgens het concept Voorkeursbeslissing versterkt met vooroevers ‘waar dat mogelijk is’. Het waterschap zet met een 'circulaire dijk' in op ‘maximale duurzaamheid’, door te streven naar een klimaatneutrale uitvoering en vergroten van de biodiversiteit in onder meer de vooroevers. Voorts kiest het ‘conform de gedachte van de nieuwe Omgevingswet’ voor een uitgebreide participatie.

Water speelt een belangrijke rol in veel ideeën over de circulaire economie. Maar tussen de werelden van de circulaire economie en de waterwereld lijkt soms wat begripsverwarring te heersen. Want wat wordt eigenlijk bedoeld met hergebruik van water? En wat is de precieze betekenis van het opslaan van water?

Alle waterbeheerders geven jaarlijks data door voor de beoordeling van de waterkwaliteit. Deze data worden onder andere gebruikt in beleidsevaluatie en door Deltares opgenomen in de online tool KRW-NUTrend. Deze applicatie is nu vernieuwd en uitgebreid.

Door menselijk ingrijpen is de watercyclus zo veranderd dat dat gevolgen heeft voor het functioneren van de aarde. Volgens een internationaal onderzoeksteam is het zogenaamde ‘groene water’, zoals regen en bodemvocht, daarom een van de ‘planetary boundaries’ die zijn overschreden.

De vraag naar zand blijft groeien, maar de toegankelijke reserves raken uitgeput. Volgens het rapport ‘Zand en duurzaamheid: 10 aanbevelingen om een crisis af te wenden’ van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) moet zand daarom allereerst als een strategische grondstof beschouwd worden.

De verbetering van de waterkwaliteit in het werkgebied van Hoogheemraadschap van Delfland stagneert. Er is vorig jaar meer stikstof en fosfor gemeten dan in 2020. Ook de gemiddelde concentratie gewasbeschermingsmiddelen in het glastuinbouwgebied was veel hoger. De ecologische waterkwaliteit is evenmin op orde. Heemraad Marcel Belt concludeert dat de druk op de waterkwaliteit vanuit land- en glastuinbouw te groot blijft. “Dat is onacceptabel.”

Een meerbericht dat à la het weerbericht vrij nauwkeurig de overlast door blauwalgen in een zwemwater kan voorspellen. Dat idee hebben het KNMI, NIOO-KNAW en Deltares in een net gestart onderzoeksproject. Tijdens het zwemseizoen verzamelen zij in twee meren gegevens met behulp van een meetboei met sensoren en een weerstation en gebruiken die voor een voorspellingsmodel.

De agrarische actiegroep Farmers Defence Force wil met een brievenactie de PVV-fractie in de Tweede Kamer bewegen tegen afschaffen van de geborgde zetels te stemmen. De afschaffing is vastgelegd in het initiatiefwetsvoorstel van Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66). De actiegroep roept haar leden op een vooropgestelde brief te ondertekenen en op te sturen naar de fractie PVV, die een sleutelpositie inneemt in de stemming over het wetsvoorstel om de waterschappen te democratiseren.

Afgelopen jaar zijn er mooie stappen gezet bij de watertransitie maar het gaat te langzaam. Dat meldt Vitens in het jaarverslag over 2021. De omzet van het drinkwaterbedrijf steeg licht en de winst daalde. Aan het eind van 2021 waren er ruim vijftienhonderd medewerkers.

Het is een aanzienlijke opgave maar de drinkwatervoorziening is voor ten minste tien jaar geborgd, ook voor 900.000 nieuwe woningen. Daarvoor zorgen de leveringsplannen van de drinkwaterbedrijven en het toezicht hierop door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Dat laat minister Mark Harbers weten in een brief aan de Tweede Kamer. Vewin vindt het positief dat het kabinet de urgentie van de problematiek onderschrijft, maar tegelijkertijd is het volgens de vereniging van waterbedrijven duidelijk dat er veel moet gebeuren.

De warmste zomer ooit gemeten, langdurige hittegolven, enorme bosbranden en heftige regenval met als gevolg grote overstromingen. Voor Europa was 2021 een jaar met heel wat extreme weersgebeurtenissen, blijkt uit een overzicht van de Copernicus Climate Change Service.

Het artikel over de waterkwaliteitsstresstest is gekozen tot het beste H₂O-vakartikel dat in 2021 is gepubliceerd. In het ‘bijzonder goed geschreven’ artikel wordt de stresstest op heldere wijze beschreven, stelt de jury van de prijs. Het artikel mag ook winnen van de jury omdat ze de brede toepassing ziet van de waterkwaliteitsstresstest ‘om gezamenlijk te werken aan de waterkwaliteit in het daglicht van klimaatsverandering’.

De ChristenUnie is tegen afschaffen van de geborgde zetels, maar de huidige regel dat het dagelijks bestuur van het waterschap verplicht een geborgde zetel telt, mag van de partij worden geschrapt. CU-woordvoerder Peter Grinwis probeerde tevergeefs de PVV over te halen om zich met dit standpunt in het kamp te scharen van de partijen die tegen de verdere democratisering van de waterschappen zijn. De PVV, die in de stemverhoudingen in de Kamer een sleutelpositie inneemt, blijft voor afschaffen van de geborgde zetels.

Na een daling in 2020 hebben onderzoekers van Rijkswaterstaat vorig jaar weer meer zwerfafval in de Waddenzee gevonden. Op het eiland Griend ging het bijna om een verdubbeling. Als mogelijke oorzaak voor in elk geval het plastic afval wordt de toegenomen recreatie tijdens de coronapandemie genoemd.

In de strijd tegen de verdroging slaan de waterschappen Drents Overijsselse Delta (WDODelta) en Vechtstromen en de provincie Overijssel de handen ineen met landgoedeigenaren en beheerders van natuurgebieden. Met het programma ‘Haarvaten op peil’ willen ze het water in de hogere delen beter vasthouden.

Het STOWA-concept van het vraaggestuurde onderzoek is ook na 50 jaar nog steeds succesvol. Het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders heeft een goed track record en geniet veel vertrouwen, maar zal met zijn kennisontwikkeling nog meer impact moeten realiseren, zo werd vandaag gesteld op de relatiedag.

Welke variëteiten van gewassen als aardappelen en tarwe doen het goed op zilte grond? Dat is onderzocht tijdens het net afgeronde project Saline Farming waaraan zeven landen uit de Noordzeeregio meededen. De teelt van zouttolerante gewassen is mogelijk, ook in Nederland.

De komende jaren wordt met een reeks van maatregelen de waterkwaliteit verder verbeterd, maar volgens minister Mark Harbers zullen in 2027 niet overal de doelen van de Kaderrichtlijn Water worden gehaald. Het gaat erom dat alle maatregelen tijdig zijn uitgevoerd. Harbers noemt dit een stevige uitdaging.

De grondwaterstanden waren begin april laag tot erg laag voor de tijd van het jaar op ruim de helft van de meetlocaties in Vlaanderen. Deze situatie is vergelijkbaar met die in het droge voorjaar van 2020.