H2O Actueel

De digitalisering en dataficering in de sector waterschappen hebben naar verwachting de grootste impact bij de organisatieonderdelen waterketen en watersysteem. Bij waterveiligheid zijn de gevolgen geringer, blijkt uit een verkenning in opdracht van A&O fonds Waterschappen. Ook wordt een ingrijpende invloed op werk verwacht bij functies met veel routinematige en repeterende taken.

De Europese Commissie legt het uitrijden van mest in Nederland aan banden. Tot 2026 wordt de zogeheten derogatie van de Nitraatrichtlijn stapsgewijs afgebouwd, in gebieden met veel verontreinigd (bodem)water moet dat zelfs versneld gebeuren. Vanaf 2026 verdwijnt de uitzonderingsregel en moeten Nederlandse boeren zich houden aan de Europese stikstofgebruiksnorm. Boerenorganisatie LTO reageert ‘geschokt, boos en teleurgesteld’.

Waterschap Vallei en Veluwe gaat deze winter in gesprek met de provincies Utrecht en Gelderland om te komen tot een verdringingsreeks voor het gebruik van grondwater. “De aanbevelingen om te komen tot zo’n reeks liggen er al jaren. Nu is het tijd om door te pakken.”

Er zijn extra inspanningen nodig om de afgesproken reductiedoelen voor emissies naar de Rijn te halen. Dat schrijft RIWA-Rijn in haar jaarrapport over 2021. “Het halen van de doelstelling blijft voor 41% van de stoffen buiten beeld en dat geldt ook voor de doelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water.”

Om de drinkwatervoorziening te beschermen is het zaak om generiek, maar zeker tijdens de lage rivierafvoeren de waterkwaliteit van de Maas beter en strenger te bewaken. Dat zegt koepelorganisatie RIWA Maas in het jaarrapport van 2021.

Gedeputeerde Staten van Zeeland dragen 1,4 miljoen euro bij aan de drie vispassages die waterschap Scheldestromen de komende jaren wil aanleggen. De passages moeten bijdragen aan de verbetering van de ecologische waterkwaliteit en daarmee aan de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water.

De Afsluitdijk, het stuwcomplex Vechterweerd en de beide Vechtarmen in het Duitse Nordhorn zijn de grootste knelpunten voor migrerende vissoorten op de Overijsselse Vecht. Dat blijkt uit het internationale onderzoek Swimway Vecht, dat de afgelopen vier jaar is gehouden.

De eerste zeven van enkele honderden afgekeurde kunstwerken in Nederland zijn deze week officieel waterveilig verklaard. Het gaat om zeven sluizen in Noord-Holland, die in opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) tegelijk zijn aangepakt. Het project geldt als pilot voor de rest van Nederland.

In het kader van het initiatief CleanUpXL zijn duikers en bergers gestart met een actie om afval op de bodem van de Noordzee en Waddenzee op te ruimen. Er is speciale aandacht voor plekken waar spullen van het containerschip MSC Zoe kunnen liggen.

De grondwaterstanden zijn laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. In een aantal gebieden in het midden en zuiden van het land is het niveau zelfs uitzonderlijk laag. Enkele waterschappen hebben daarom onttrekkingsverboden voor grondwater ingesteld. Andere waterschappen overwegen deze maatregel ook of zijn al bezig met voorbereidingen.

Rijkswaterstaat brengt het komende halfjaar nieuw zand aan op het strand van Katwijk. Het gaat om in totaal 600.000 kubieke meter zand dat verderop uit zee wordt gehaald.

Alleen al door het verlies aan ijs in Groenland zal de zeespiegel met minimaal 27 centimeter stijgen. Maar als de lijn van het piekjaar 2012 wordt doorgetrokken, is zelfs 78 centimeter een realistisch scenario. Dat blijkt uit een Europees onderzoek.

Door actuele kaartbeelden van grondwaterstanden te combineren met de ligging van natuurgebieden wil kennisinstituut Deltares de grootste risico’s van de droogte – en de invloed van grondwaterstandsverlaging – documenteren.

Nederlandse, Britse en Amerikaanse wetenschappers ontwikkelden een nieuwe methode voor het achteraf bepalen van het wereldwijde zeespiegelniveau in het verre verleden. In tegenstelling tot eerdere onderzoeken hiernaar, betrokken de wetenschappers nu ook de invloed van het landijs, en niet alleen informatie over platentektoniek, bij hun onderzoek.

Waterleiding Maatschappij Limburg heeft opnieuw, na eerdere innamestops in het voorjaar en de zomer, moeten besluiten voorlopig geen drinkwater te winnen uit de Maas. Er zijn twee onbekende stoffen aangetroffen. Als vervanging maakt het waterbedrijf gebruik van diepe grondwaterwinningen.

De tijd is voorbij dat verschillende overheden op een eigen eiland hun eigen ding deden. De transitievraagstukken vragen meer samenwerking tussen rijk, provincie, gemeenten en waterschappen. Luzette Kroon, dijkgraaf van Wetterskip Fryslân, ziet voor de waterschappen een cruciale, meer zichtbare rol.

De aanhoudende droogte leidt tot steeds meer maatregelen om schade aan de natuur te voorkomen. Waterschap Vallei en Veluwe legt het gebruik van grondwater aan banden om kwetsbare beeklopen te beschermen. Waterschap Limburg grijpt in om droogvallen van beken in Noord- en Midden-Limburg te remmen. Rijn en IJssel verbiedt het oppompen van grondwater om te voorkomen dat bijzondere soorten in twee kwetsbare natuurgebieden in de Achterhoek verdwijnen.

De aankondigde maatregel om voor de scheepvaart éénrichtingsverkeer in te stellen op de IJssel zal vooralsnog niet worden ingevoerd. Door de gestegen waterafvoer in de Rijn in de ingreep nu niet nodig. Dat stelt het Managementteam Watertekorten.

In de aanpak van de droogte in de Achterhoek past waterschap Rijn en IJssel een nieuw instrument toe: verondiepen van kleine watergangen. In de natuur wordt de maatregel al langer toegepast, maar nu gebeurt het ook in landbouwgebieden. Op het perceel van melkveehouder Erwin Nijrolder in het kerkdorp Vragender werd dinsdag een sloot onder handen genomen.

Er zijn weliswaar positieve voorbeelden maar veel algemeen besturen van waterschappen staan nog aan het begin van een meer sturende rol. Daarom moet expliciet aandacht worden besteed aan een zelfbewuste rolinvulling door het algemeen bestuur, zeggen Evelien van der Kuil en Arjan Löesink van organisatieadviesbureau TwynstraGudde. De noodzaak hiervan wordt steeds groter door nieuwe maatschappelijke opgaven en verdergaande politisering.