Watertechnologie-instituut Wetsus heeft een toepassing gepatenteerd om PFAS uit het effluent te verwijderen en vervolgens te vernietigen. De onverwoestbaar geachte chemische verbinding PFAS lijkt zijn meerdere te moeten erkennen in een ringvormig molecuul. "Nu is het tijd de technologie op te schalen."
De ontdekking van het ringvormige molecuul werd gedaan door de Wageningse hoogleraar Han Zuilhof. Hij benaderde Wetsus om te kijken of zijn innovatie ook in de waterwereld toepasbaar zou zijn.
Jan PostJan Post, programmadirecteur bij Wetsus, had weinig tijd nodig om de potentie van de ontdekking in te zien. “Iedereen kent het probleem van PFAS in het water. Die verbindingen moeten eruit. En het is zeer veelbelovend om dan een methode langs te zien komen, die 70 keer meer capaciteit lijkt te hebben dan bestaande technieken.”
Het ringvormige molecuul dat aan de WUR is ontwikkeld, trekt meer PFAS aan dan oorspronkelijk gedacht. Wetsus-onderzoeker Amanda Larasati: “Oorspronkelijk was het idee dat het molecuul PFAS aan zich zou kunnen binden in het binnenste van de ring. Maar de PFAS voelt zich aangetrokken tot de buitenkant van de ring en PFAS trekt PFAS aan, zodat steeds meer PFAS aan de molecuul blijft kleven.”
Wetsus wil de innovatie verder uitwerken in samenwerking met de universiteiten van Wageningen, Twente en Eindhoven en met ondersteuning van de oostelijke waterschappen. Post: “We zijn overtuigd van de potentie en het principe. Bij een innovatie als deze komt het aan op de opschaling. Dat is altijd een stap in het proces die voor verrassingen kan zorgen, bijvoorbeeld bij het op grotere schaal produceren van de benodigde moleculen.”
Amanda LarasatiVolgens Post is het niet ondenkbaar dat over een jaar of twee of drie bij praktijktesten PFAS via een filter uit het effluent van een zuivering kan worden gehaald. “Belangrijk om te bedenken is wel dat we uiteindelijk niet via Wetsus dit concept in de markt kunnen en willen zetten. Daarom zijn we nu druk bezig om technologiebedrijven voor deze aanpak te interesseren. Waterschappen en waterbedrijven voelen de urgentie om met het onderwerp PFAS aan de gang te gaan. Hopelijk zien marktpartijen die ook.”
Als het PFAS is opgevangen in de filter, zou het vernietigd kunnen worden met een op alcohol gebaseerde mix. “Het concentreren van de PFAS en vervolgens verwijderen, dat is in het kort de aanpak waar we nu een patent voor hebben aangevraagd”, zegt Post. “Ik vind het zeer veelbelovend dat er een manier zou kunnen komen op grotere schaal PFAS te vernietigen dan we tot voor kort voor mogelijk hadden gehouden.”
Larasati is stiekem nog ambitieuzer. In een aanverwant project onderzoekt ze de mogelijkheid om de in de alcohol achtergebleven PFAS om te zetten in een waardevolle grondstof. “Dat lijkt misschien te mooi om waar te zijn, maar de eerste testen wijzen uit dat het kan. Hoe geweldig zou dat wel niet zijn?”
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.