“De geest is gewillig, maar het vlees is zwak.” De Bijbelse citaten van moeder zijn altijd een bron van wijsheid. Het is inmiddels wel helder dat we met onze 8 miljard medemensen de grenzen overschrijden van wat de wereld aankan. We moeten minder grondstoffen gebruiken en minder plastic, stikstof, CO2, chemicaliën, pesticiden en medicijnresten in het milieu brengen. Zonder ingrijpen raakt alles op, koken we onze planeet en komen we om in ons eigen vuil.
door Harrie Timmer
Tegelijkertijd heb ik in mijn eigen keukenkastje een vierkante meter schoonmaakmiddelen met bedenkelijke ingrediënten, in mijn badkamer een verzameling wasmiddelen en cosmetische producten én in mijn schuurtje industriële stoffen als aceton, afbijt en terpentine. Allemaal hele praktische middelen die bij gebruik in de lucht en het water verdwijnen. Oma had voldoende aan zand, zeep en soda, maar dat was een 70 jaar terug. Een schoon geweten en een snelle schone vaat (EDTA!) is lastig te combineren.
Dezelfde spagaat geldt voor het klimaat en zakelijk vliegen. Naar Berlijn met de trein is nog wel te doen. Gotenburg of Griekenland eigenlijk alleen voor de hele principiële collega’s. En om nu een interessant congres over het milieu te laten schieten vanwege het milieu is ook zo wat.
Ik vermoed dat deze gespletenheid bij meerdere mensen speelt. We willen best goed zijn, maar als er keuzes gemaakt moeten worden is de verleiding van snel, praktisch en makkelijk vaak te groot. Zonder strenge moeder zijn we ‘onbekwaam tot enig goeds en geneigd tot alle kwaad’ zoals de Heidelbergse Catechismus ons leert.
Om nu een interessant congres over het milieu te laten schieten vanwege het milieu is ook zo wat
Het is daarom wijs dat we onszelf nationaal en Europees via wetten en regels keihard binden aan wat we weten dat goed is, maar waar we spontaan weinig voor willen laten. De Kaderrichtlijn Water, de Nitraatrichtlijn, regels die uiterst giftige stoffen Europees verbieden, regels die voedsel duurder maken maar wel ecologisch en diervriendelijk geproduceerd, regels die vliegen asociaal duur maken, enzovoorts.
Als iets goeds collectief wordt geregeld en afgedwongen gaat het goede vrijwel gedachteloos. We moeten dan wel de lusten en lasten eerlijk verdelen. Een melkveehouder wil best leven van 80 koeien in plaats van 200, als de melkprijs maar 2,5 keer hoger is en de consument dus flink meer betaalt voor melk, boter, kaas en yoghurt.
Mijn (onze?) karakterzwakte en de kracht van de marktwerking moet dus beteugeld door de overheid om essentiële waarden te beschermen. Voorstel is dan ook om met onze gewillige geest één keer per vier jaar goed na te denken en te stemmen met de blik op de toekomst, met het besef dat eenvoudige oplossingen waarschijnlijk fout zijn. Dan kunnen we met ons zwakke vlees de rest van de tijd weer in de comfortabele kortetermijnstand. Is er nog voetbal op TV of iets leuks op Netflix?
Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad
MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
HUP OSOA!
'Aan het bevoegde gezaag'
Nee, ik wil geen transitie
De feiten en de waarheid
Hoe dan wel?
Voorbij het stofje van het jaar
Bestuurders en Ingenieurs
Leve Europa
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.