De digitale visdeurbel in Utrecht is op 1 maart weer geopend vanwege de start van het vismigratieseizoen, inmiddels voor het vierde jaar. Door acties als een wekelijks videojournaal en een fotowedstrijd is de interactiviteit verder vergroot. Een blikvanger is de grote opblaasvis Barry de Baars die de komende weken bij de sluis staat.
Sinds de introductie in 2021 is de visdeurbelbel bij de Weerdsluis in de stad Utrecht uitgegroeid tot een populair fenomeen, niet alleen nationaal maar ook internationaal. Vorig jaar belden mensen 105.000 keer aan en werd de website 8,2 miljoen bezocht, met ruim een miljoen unieke bezoekers.
Opvallend is dat het merendeel van de online bezoekers niet uit eigen land komt maar uit Duitsland en de Verenigde Staten. Een filmpje van een enthousiaste Amerikaanse TikTokker met miljoenen volgers heeft daaraan bijgedragen.
De kans is groot dat dit jaar de bezoekcijfers nog hoger uitvallen. Door enkele nieuwe acties is de interactiviteit verder vergroot: een vernieuwde, tweetalige website met chatfunctie, het wekelijkse Visdeurbel Journaal en de mooiste vissenfotowedstrijd. Ook is Barry de Baars, een zeven meter grote opblaasvis, enkele weken te zien bij de Weerdsluis.
Barry de Baars (Instagrampagina Visdeurbel)
Camera onder water
De visdeurbel is een project van de gemeente Utrecht, OAK consultants en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Hierdoor hoeven vissen die ieder voorjaar vanaf de Vecht – via de Oudegracht en de singels – naar de Kromme Rijn zwemmen, niet lang te wachten bij de Weerdsluis.
Mark van Heukelum, ecoloog bij OAK en bedenker van het concept, omschrijft de visdeurbel als een camera die in de Weerdsluis in Utrecht onder water staat. Hij legt in het eerste Visdeurbel Journaal de werking uit:
“De reden dat de camera er staat, is dat die sluis eigenlijk het hele voorjaar dichtstaat. Het betekent dat vissen die daar langs willen zwemmen, op zoek naar een plek waar ze zich willen voortplanten, hun eitjes willen leggen, er niet langs kunnen. Jij kan meekijken onder water en zodra je een vis ziet, druk dan op de bel en dan weten wij dat er vissen liggen te wachten. En wanneer er een heel aantal vissen ligt te wachten dan kan de sluis weer geopend worden.” Dit openen gebeurt handmatig.
Nog te koud voor meeste trekvissen
De vissen zijn tot en met juni online te bekijken. Afgelopen jaar zijn de baars en de brasem het meest voorbijgekomen, maar ook bijzondere soorten als de paling – op weg naar het paaigebied in de Sargassozee – en de snoekbaars passeren de sluis.
De eerste vissen zijn nu al te zien maar half april komt de vistrek echt goed op gang. Van Heukelum: “Op dit moment is de watertemperatuur maar 7,5, 8 graden. Dat is best nog wel fris. Het betekent dat alleen de vroege trekkers zoals de snoek en winde al actief worden. Pas als het 10, 11, 12 graden wordt, gaan we steeds meer vissen zien.”
De beste momenten om live naar de vissen bij de sluis te kijken, zijn volgens hem in de eerste uren na zonsopgang en tijdens de schemering. Dan zijn de vissen het meest actief. Hoogheemraad Gijs Stigter van De Stichtse Rijnlanden wijst op de promotionele waarde. “De visdeurbel maakt mensen op een aansprekende manier bewust van de vaak onzichtbare wereld van het water.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.