In opdracht van de Nederlandse overheid ondersteunen de tien Nederlandse drinkwaterbedrijven de komende anderhalf jaar hun Oekraïense collega’s bij het herstel van de drink- en afvalwatervoorziening. Die is, zeker in het oosten van het land, zwaar getroffen door de oorlog.
De Nederlandse drinkwaterbedrijven werken samen met vijf geselecteerde water- en sanitatiebedrijven in Oekraïne (‘vodocanals’). Dat gebeurt via het programma WaterWorX, waarmee Nederland via ‘Water Operator Partnerships’ wereldwijd 10 miljoen mensen duurzaam toegang wil geven tot schoon drinkwater.
Voor de hulp is zo’n 6 miljoen euro uitgetrokken. Samen met de Oekraïense waterbedrijven wordt op korte termijn geïnvesteerd in het herstel van de infrastructuur. Daarnaast trainen Nederlandse drinkwaterexperts hun collega’s in het oorlogsgebied en adviseren zij over investeringen op de langere termijn.
"Dat gebeurt allemaal op afstand", vertelt woordvoerder Mariëlle Sprenger van VEI, de organisatie die WaterWorX coördineert. "Omdat Buitenlandse Zaken een negatief reisadvies geeft, reizen wij er niet heen. We vergaderen dus veel online, en ook wel fysiek op plekken buiten Oekraïne. Maar de herstelwerkzaamheden doen de vodocanals zelf."
Kwetsbaar
Volgens de Wereldbank waren de meeste nutsbedrijven in Oekraïne al voor de oorlog kwetsbaar door verouderde infrastructuur en beperkte capaciteit. Naar schatting 70 procent van de bevolking had toen toegang tot gecentraliseerde watervoorziening via pijpleidingen en 50 procent tot gecentraliseerde afvalwaterverzameling en -behandeling.
Dat betekent dat ongeveer 10 miljoen mensen geen toegang tot veilig beheerde waterdiensten hadden en 20 miljoen mensen niet tot gecentraliseerde afvalwaterverzameling en -behandeling. De oorlog heeft deze problemen alleen maar verergerd.
"De vodocanals worstelen om de systemen draaiende te houden", aldus VEI. Ze zien zich geconfronteerd met stijgende kosten en afnemende inkomsten als gevolg van de ontvolking en de toenemende armoede.
Vijf plaatsen
Samen met de ambassade heeft VEI de vereniging van waterbedrijven in Oekraïne ('Ukrvodokanalekologia') gevraagd welke nutsbedrijven met voorrang geholpen zouden moeten worden. Daarbij rolden vijf plaatsen aan het oostfront uit de bus: Nikopol, Marganets, Pokrov, Kherson en Kramatorsk.
De drinkwaterbedrijven hier hebben volgens VEI dringend behoefte aan financiële steun voor reparaties van bijvoorbeeld leidingen, waterputten en pompen en advies bij het ontwikkelen van klimaatbestendige investeringsplannen voor de langere termijn, zoals het uitbreiden en vernieuwen van waterzuiveringen en het bouwen van pompstations. "Maar daarvoor moet de oorlog wel eerst voorbij zijn", aldus Sprenger.
