Drinkwaterbedrijf Vitens begint dit voorjaar met veldonderzoeken naar de opbouw van de bodem in het gebied tussen Zwolle en Ommen. Het is de eerste stap in de zoektocht naar een nieuwe bron voor drinkwater in Salland. Die moet 6 tot 10 miljoen kuub extra water per jaar opleveren voor de dorstige provincie Overijssel.
Door de stijgende vraag naar drinkwater schiet de huidige capaciteit hier tekort, stelt Vitens. Dat is nu al zo, maar dat zal door de groei van de bevolking, de economische groei en klimaatverandering alleen maar erger worden. Op meerdere locaties wordt daarom naar nieuwe winbronnen gezocht.
Daarnaast wil Vitens de capaciteit van bestaande winlocaties uitbreiden, zoals Hammerflier bij Den Ham. Twee milieuorganisaties maakten eind januari bekend hiertegen te gaan procederen, omdat zij zich zorgen maken over de gevolgen voor de natuur. Het drinkwaterbedrijf heeft dit plan nu voorlopig opgeschort en wil eerst samen met de provincie verder onderzoek doen.
Volgens woordvoerder Rik Dogger van Vitens staat de zoektocht in Salland hier los van. "Zowel Hammerflier als een nieuwe locatie hebben we heel hard nodig. We moeten nu al nee verkopen aan bedrijven."
Boringsvrije zone
De veldonderzoeken vinden plaats in het gebied tussen Zwolle en Ommen, met als bovengrens de Overijsselse Vecht en als ondergrens de spoorlijn tussen Zwolle en Raalte. Het betreft het noordelijk deel van een zogenaamde boringsvrije zone, waar de provincie Overijssel het grondwater sinds de jaren negentig beschermt voor mogelijke drinkwaterwinning.
Uit onderzoek van de provincie in 2023 blijkt nu dat dit deel het meest geschikt is voor grondwaterwinning. Daarbij is gekeken naar de technische haalbaarheid en naar factoren als de landbouw, de natuur en het landschap.
De bodem in Salland is opgebouwd uit verschillende lagen. Diep onder het maaiveld zit een tientallen meters dikke kleilaag, die vlak na de ijstijd is gevormd. Daardoor staat het water uit de verschillende bodemlagen amper met elkaar in contact. Vitens wil het water winnen dat onder deze diepe kleilaag zit (diepe grondwaterwinning).
Effecten
Volgens het onderzoek van de provincie kan hier potentieel 6 tot 10 miljoen kuub water per jaar gewonnen worden. Het eerste veldonderzoek, dat dit voorjaar plaatsvindt, moet meer inzicht geven in de bodemopbouw en de waterkwaliteit. Daarnaast zullen ook de effecten van de mogelijke winlocaties onderzocht worden.
Volgens Vitens is 'een zorgvuldig proces' vereist. Het drinkwaterbedrijf verwacht in 2027, na eventuele proefboringen en proefonttrekkingen, een definitief besluit te kunnen nemen over de hoeveelheid water en de locatie.
De provincie Overijssel moet vervolgens een vergunning verlenen. "En dan moet de locatie nog gebouwd worden. Dat gaat dus nog wel een aantal jaren duren", aldus Dogger.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.