Alles voorkomen kan niet, zo goed mogelijk voorbereidingen treffen wel. Daarom hebben de drie Brabantse waterschappen, de Veiligheidsregio’s, Rijkswaterstaat, Defensie en de Provincie Noord-Brabant een plan gemaakt voor een ‘bovenregionale strategie meerlaagse veiligheid’. Dat moet de gevolgen van extreme droogte en wateroverlast beperken.
Het plan van aanpak volgt op een grote gezamenlijke calamiteitenoefening in 2022, waaruit een aantal aanbevelingen naar voren kwam. "Daarnaast leert het extreme weer, zoals in juli 2021 in Limburg, dat we ons nog breder kunnen en moeten voorbereiden", schrijven de samenwerkingspartners.
“We moeten niet alleen kijken naar het voorkomen van een overstroming door een klimaatrobuuste inrichting en een parate bestrijdingsorganisatie. Maar we moeten ons ontwikkelen op het gebied van aangepast bouwen en waar we willen bouwen, het tijdig signaleren en mobiliseren en ten slotte herstellen.”
Met die brede aanpak sluit Brabant ook aan bij het eindadvies van de landelijke Beleidstafel wateroverlast en hoogwater, dat in december 2022 werd gepresenteerd. Daarin werd voorgesteld om het principe van meerlaagsveiligheid van drie naar vijf lagen uit te breiden. Aan preventie, gevolgbeperking en crisisbeheersing moeten waterbewustzijn en herstel worden toegevoegd.
Werkgroepen
In de Brabantse strategie wordt dit: voorkomen, beperken, voorbereiden, bestrijden en herstellen. "Door op al deze onderdelen voorbereid te zijn, verklein je het risico van een overstroming en kun je zo spoedig mogelijk terug naar een reguliere situatie mocht zich toch een calamiteit voordoen. Je vergroot daarmee je weerstand en veerkracht."
In vooralsnog drie werkgroepen wordt het plan nader uitgewerkt. Die werkgroepen gaan over informatievoorziening en multidisciplinaire beeldvorming, planvorming en multi-operationele voorbereiding en opleiden, trainen en oefenen.
Later dit jaar starten nog vier werkgroepen op het gebied van ruimtelijke inrichting en aangepast bouwen, risicobewustzijn en handelingsperspectief samenleving, participatie en herstelopgave. In 2026 volgt dan een nieuwe calamiteitenoefening, waarbij het geleerde in de praktijk gebracht moet worden.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.