Cruyff zei het al: ’Je gaat het pas zien als je het door hebt’. Soms veranderen dingen zo traag dat een ander je erop moet wijzen dat het anders is geworden dan je altijd dacht. Voor mij viel dit jaar het kwartje na een bezoek aan Brussel: Nederland is Roemenië geworden.
door Harrie Timmer
Harrie TimmerVoorheen legde ik altijd geduldig uit dat de normen uit de Europese milieuwetgeving een slap aftreksel waren van de Nederlandse. Logisch, want de Europese visies en regels waren ooit door ‘Nederland gidsland’ geïnitieerd. De Kaderrichtlijn Water (KRW), de stroomgebiedsaanpak, eisen aan afvalwater: allemaal inspirerende ideeën waarbij het vanzelfsprekend was dat niet iedere lidstaat direct even ambitieus kon zijn als het rijke Nederland. De normen moesten ook haalbaar zijn voor Roemenië, wat het synoniem was voor een pas toegetreden lid van de Europese Unie dat nog wat achterliep. De voorgestelde normen en ambities lagen hoog, maar waren voor niemand onhaalbaar en een goede stap op weg naar het walhalla van goed milieubeleid: Nederland.
Inmiddels lijken de rollen omgedraaid. De visies en vergezichten komen uit Europa, en Nederland speelt de rol van Remmer in Vaste Dienst. De Europese Commissie doet bijvoorbeeld voorstellen voor duurzame landbouw via de ‘van boer tot bord strategie’, en lanceert het actieplan ‘Verontreiniging naar nul’ voor bodem, lucht en water. Mooie, ambitieuze plannen gebaseerd op de visie van een duurzaam continent, dat gelijk het machtigste economische blok van de wereld is en daarom ook de hoogte van de lat kan bepalen.
Nederland speelt de rol van Remmer in Vaste Dienst
Vanuit Nederland worden deze ambities slechts zuinigjes gesteund. Als je visies hebt moet je naar een dokter, en verder mogen de plannen liever niet tot extra regeldruk leiden voor het bedrijfsleven. Deze basishouding zien we ook terug in de uitvoering van de Europese Nitraatrichtlijn en de KRW. Door gebrekkige uitvoering, die soms inderdaad extra regels en toezicht vraagt, lukt het ons niet goed ons aan onze eigen afspraken te houden en vragen we uitstel, derogatie of parkeren de problemen bij lagere overheden zoals de provincie.
Illustratief is dat inmiddels zelfs kleine Europese landen zaken operationeel hebben waar wij al jaren mee worstelen. In Malta en Cyprus is een jaarlijks toewijzingssysteem voor oppervlaktewater en grondwater operationeel voor vergunde teelten, inclusief registratie en kostenverrekening. Wij hebben al moeite om het aantal grondwaterputten te registreren, laat staan de hoeveelheid hieruit onttrokken grondwater. Zo wil je niet zijn. Het lijkt tijd om weer in de voorhoede te gaan opereren. Tot die tijd is het goed dat Europa ons leidt en dwingt tot het goede. Leve Europa!
Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad
MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
Don’t look down
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.