secundair logo knw 1

Als beginnend onderzoeker in 1992 was de eerste opdracht die ik kreeg bij het Waterleidingbedrijf Zuid-Holland Oost: ”Kijk jij eens naar het oplopende zoutgehalte van pompstation Lexmond.” Gevreesd werd voor verzilting uit de diepe ondergrond; de doodsteek voor vele Zuid-Hollandse grondwaterwinningen in de vorige eeuw. Mooi werk. Eerst uit allerlei archiefmappen de analyseresultaten sinds de jaren zeventig overtypen en ordenen in Lotus123, en dan puzzelen.

door Harrie Timmer

Harrie Timmer column 180 vk Harrie TimmerUit de combinatie van hydro-chemische beschouwingen, zoutwachters en de eerste digitale grondwatermodellen was de conclusie snel helder: De oplopende zoutconcentratie lag niet aan het optrekken van zout uit de diepe ondergrond, maar aan de infiltratie van verontreinigd rivierwater uit de nabijgelegen Lek naar de diepe watervoerende pakketten. Ongerept duizenden jaren oud grondwater werd langzaam verdrongen door geïnfiltreerd rivierwater, inclusief alle bijbehorende verontreinigingen. “Onzichtbaar erfgoed in gevaar”, in de woorden van de oud-directeur. Reden om de drinkwaterzuivering in 2005 grondig uit te breiden. Na het zout kwam het bestrijdingsmiddel Bentazon dat in de jaren 80 in hoge concentraties in het rivierwater zat.

Dit illustreert een proces dat in heel Nederland speelt. Tijdens mijn werkzame leven verdwijnen de laatste schone grondwatervoorraden. In mijn rug priemen inmiddels de ogen van mijn zoons. Wat voor wereld draagt mijn generatie over? Lastige vraag. Aan visie ontbrak het ons niet. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) uit het jaar 2000 is conceptueel geweldig. Maar als je je blik naar beneden richt en het grondwater analyseert, dan zie je dat het ergens in de uitvoering vreselijk is misgegaan.

Het doel is een gifvrij milieu in 2050. Die wereld wil ik overdragen. Het glas is halfvol. Maar vooralsnog met vies water

Overal vinden we inmiddels PFAS, bestrijdingsmiddelen en röntgencontrastmiddelen. Op elke plek waar rivierwater (of regenwater vermengd met afvalwater) infiltreert, vind je in de ondergrond een gelaagd archief van decennialang onmachtig beleid. Stoffen uit de jaren 50, 60, 70 en 80 keurig op een rijtje. Een ongemakkelijke waarheid, die overeenkomsten vertoont met de recente film ‘Don’t look Up’, waarin een komende vernietigende inslag van een komeet handig weg-gecommuniceerd wordt. De komeet helaas niet.

Ook rond de KRW redeneren we de problemen weg en is het beleid soms meer gericht op: ‘Hoe kom ik er mee weg in Brussel’, dan om werkelijke stappen naar een schone leefomgeving te maken. Het Europese Zero Pollution Action Plan uit 2021 biedt gelukkig weer nieuw perspectief. In dit plan staan de principes van voorzorg, het aanpakken van vervuiling aan de bron, en de vervuiler betaalt, weer centraal. Het doel is een gifvrij milieu in 2050. Die wereld wil ik overdragen. Het glas is halfvol. Maar vooralsnog met vies water.

Harrie Timmer is geohydroloog en schrijft een column in het vakblad

 

MEER COLUMNS VAN HARRIE TIMMER
De disfunctionele kringloop van rijksbeleid en regionale regie
We zijn ze, en ze doen het best goed
Een geborgde zetel voor de regenboogforel
Doen is het nieuwe denken
Het parallelle universum van de waterwereld
Nader onderzoek wordt niet aanbevolen
Een wet op de milieudoelen
U drinkt uw eigen gezeik

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Laag fruit voor drinkwaterbesparing bestaat ook. Landelijk regelen dat alleen verkoop van nieuwe toiletten worden toegestaan met spoeling van 3/6 liter. Overgangsregeling van een jaar?
Hoelang hebben de boeren het eigenlijk al niet voor het zeggen in de waterschappen. En opnieuw is het verhaal, we komen in de knel en kunnen niet voldoen aan de al jaren bekende richtlijnen. En dat klopt zolang we met elkaar doorgaan met intensieve landbouw en veeteelt. 
Dat moet dus bij de bronnen zowel bij de boeren, financiers en de consumenten tussen de oren komen. En dat lukt niet door altijd maar uitstellen. Op naar ecologische economie, zonder de uitputting van de aarde. Dat geldt zeker voor die rentmeesters die zeggen daar al eeuwen mee bezig te zijn. Ik hoop dat dat eindelijk bij de populisten van BBB zal doordringen. Het enige wat ze doen is alles ter discussie stellen, uitstellen, vertragen, zonder een reëel alternatief. 
Ja, ik ben deelnemer in Land van Ons en ik hoop dat die meer coöperatieve integrerende gedachte terrein zal winnen. 
Waar kan ik de verhalen vinden?
Een goede zaak. Het is triest dat enorme  grootverbruikers als DSM en Tata net zoveel waterbelasting betalen als twee gezinnen. Niet rechtvaardig. Daarnaast zal afschaffing van het plafond leiden tot stimulering van de grootverbruikers tot innovatie en een zuiniger omgang met water. Ook zal de industrie claimen dat dit niet het geval is.  
Het is simpeler om naast het afschaffen van de BOL, in plaats van een hogere drempel voor de BOL, om alle vaste kosten te verwerken in de drinkwaterprijs. Bij een groot gebruik zal er automatisch meer bijgedragen worden aan de maatregelen om het net te verzwaren.