H2O Podium

In de uitgave van H₂O september leest u artikelen over nieuwe ontwikkelingen in het zuiveren van water. Drinkwaterbedrijf Oasen omarmt in Nieuw-Lekkerland en Kamerik de toekomst met One Step Reverse Osmose, NX Filtration maakt in de nieuwe membranenfabriek in Hengelo RO-water van precies 20, 55 en 78 graden voor het productieproces, op de rwzi in Weert draait de eerste mobiele versie van de Nereda-techniek en onder de paraplu van het Groeiplan Watertechnologie wordt een full scale test voorbereid met zelfstandig opererende afwaterzuiveringen die worden bestuurd met behulp van artificial intelligence.

Het water duwde tegen m’n kuiten en de kou liet mijn huid tintelen. Toen ik vooroverboog om waterwezens te determineren, gleed mijn verrekijker van mijn nek en plonsde zo de sprengenbeek in. Als ik mijn collega hierover vertel om een irritatie over verzekeringsgedoe in te leiden, verzucht hij: “Het is zo fijn om in de beek te staan. Helaas ben ik daarvoor te duur.” Ik schrik. Hoezo te duur? Hij stelt zo’n veldbezoek niet te kunnen verantwoorden vanuit zijn ‘kantoorfunctie’. Het ‘buiten spelen’ voelt als ‘spijbelen’. We verschillen hierin van mening, maar ik begrijp hem wel.

Chemiebedrijf 3M is een terugkerende naam in de problemen rond de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ooit het boegbeeld van innovatieve producten, maar inmiddels is het bedrijf vooral verbonden met narigheid. Door de emissies van het wonderproduct PFAS uit hun fabriek in Antwerpen is de Westerschelde zo vervuild dat we geen vis meer kunnen eten. Tegelijk moet de grond rondom de productielocatie gesaneerd en loopt hierdoor de Antwerpse rondweg jaren vertraging op en kost inmiddels vele miljarden euro meer.

Jos Peters luisterde traditiegetrouw nauwgezet naar de Troonrede, de eerste van het kabinet Schoof. Hij hoorde veel niet: geen woord over de drinkwaterproblemen, nauwelijks iets over waterkwaliteit en bar weinig over natuur. Conclusie: voor water en natuur heeft het kabinet nul ambitie en geen concrete plannen. Rest de vraag: wat gaan we sámen doen opdat een volgend kabinet wél opkomt voor water en natuur?

Opnieuw berichten media over normoverschrijdende concentraties van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater en illegale lozingen van verboden stoffen, zoals dichloorvos, de insecticide die in hoge concentraties werd aangetroffen in Westlandse wateren. Wie beschermt ons (nou eindelijk eens) tegen dit landbouwgif, vraagt Jos Peters zich af.

Nederland telt nu 18 miljoen inwoners. Gelet op het enorme ruimtegebrek en de verdergaande bevolkingsgroei is het van een zeer hoge urgentie dat de Markerwaard wordt aangelegd, stelt Leo Onderwater. Maar inpoldering van het Markermeer dient meerdere doelen, zoals verbetering van de ecologie en de waterhuishoudkundige functie van het IJsselmeergebied. "De aanleg van de Markerwadden door Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat is een ecologische miskleun."

Hoe krijgen we mensen in beweging voor het onbekende? Ook als het moeilijk voor te stellen is wat de klimaatgevolgen zijn, en naar welke aantrekkelijke toekomst we kunnen toewerken. Kunst en verbeelding kunnen wellicht helpen. Een beeld zegt immers meer dan 1.000 worden.

In het aprilnummer van uw vakblad las ik een advies naar mijn hart: ‘Ik zou grondwater niet zomaar te grabbel gooien’. Het is opgetekend uit de mond van Emmanuel van Houtte van waterbedrijf Aquaduin in West-Vlaanderen. Emmanuel weet waar hij het over heeft. Ik val hem bij: Als je echt integraal kijkt, ga je voor zoet grondwater als bron voor drinkwater.

Nu het kabinet op het bordes staat, ligt de blauwdruk voor het beleid de komende 4 jaar vast. Er kan worden geconcludeerd dat het klimaatbeleid niet door de shredder wordt gehaald, zoals PVV voor ogen had. Er wordt ‘stevig ingezet’ op klimaatadaptatie. Ruimte voor de Rivier wordt geactualiseerd en het Hoogwaterbeschermingsprogramma herijkt, blijkt uit het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB.

Waterschap Amstel, Gooi en Vecht beschermt mensen tegen overstromingen en zorgt voor genoeg schoon water voor iedereen. Met iedereen wordt bedoeld alle 1,4 miljoen inwoners van het beheergebied, dat 17 gemeenten omspant. Als bestuursorgaan staat AGV ook midden in de samenleving en opent het zijn archieven.

Het voorgenomen besluit om Stichting Waternet te ontvlechten zorgt voor een indringend en emotioneel debat. Wim Zwanenburg, tot 2023 algemeen bestuurslid van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht voor het CDA, schetst de voorgeschiedenis van het ontvlechtingsbesluit en stelt dat het nog een enorme uitdaging wordt om te komen tot een duidelijke boedelscheiding. Maar als verantwoordelijkheden beter worden toebedeeld en de bestuurlijke kaders duidelijker worden bepaald leidt dat juist tot een betere samenwerking.

Met de aangekondigde plannen van het nieuwe kabinet staat Nederland meer stikstofnatuur te wachten. Wij pleiten voor landbouwbeleid dat wél haalbaar is, méér boeren bestaanszekerheid biedt en bovendien onze natuur beschermt.

Fraai is het niet, maar negeren en uitstellen loont. Voorbeeld uit de eigen praktijk: rond 2000 werd door TNO voorgeschreven dat drinkwaterbedrijven zeer gedetailleerde gegevens van elke diepe boring moesten aanleveren in een academisch format (Boris 3.0), inclusief geologische beschrijving. In theorie een enorme kostenpost voor het bedrijf waar ik destijds werkte. Protesteren bleek aan dovemansoren gericht.

Een glanzende bosbeek strekt zich bochtig voor me uit. “Het water meandert langs de bomen, zoals iemand die leert fietsen”, zeg ik tegen mijn gezelschap, een collega-waterschapper. “Een beek meandert niet”, antwoordt hij, en legt uit: “Meandering van het water ontstaat door korrelvorming van het zand. Dat betekent dat een rivier meandert. Een beek niet. Daarom zeggen we ‘kronkelen’.”

Het thema is bepaald niet nieuw en speelt in elke sector: krapte op de arbeidsmarkt. De impact is groot. Zo vliegt met de grote uittocht van pensioengerechtigde professionals niet alleen capaciteit maar ook (vak)kennis de deur uit. Weer binnenhalen is moeilijk. Daarbij: wie komt, gaat ook weer snel, want de mobiliteit op een krappe arbeidsmarkt is groot.