secundair logo knw 1

In de waterwereld worstelen we met natuurherstel: maatregelen, onderbouwing en financiering. Overkoepelende concepten geven richting.

door Ties Rijcken

Ties Rijcken vk 180 Ties Rijcken Terug naar de Natuur is een totaaloplossing. Een voorbeeld: als we onze dijken en dammen weghalen en de zee weer vrij spel geven, slibt het land weer op zoals het vroeger deed, kunnen we niet meer overstromen en hoeven we geen kunstmest meer te gebruiken. Hier vallen zo veel gaten in te schieten dat ik dat hier niet ga doen. Arnon Grunberg schrijft: “het verlangen naar de jungle is begrijpelijk, maar moet vooral een theoretische aangelegenheid blijven”. En zo is het.

Nature-Based Solutions suggereren om de natuur specifiek in te zetten om een probleem op te lossen (althans, volgens mijn persoonlijke begrip van de term). Dat doet het goed in de media. Elsevier bijvoorbeeld schreef onlangs dat bij de nieuwe Hondsbossche Zeewering de kustbescherming is “gebaseerd op natuurlijke processen (…;) de wind heeft 35 miljoen kuub zand opgestuwd tot een natuurlijk duinlandschap (…:) veilig dankzij de kracht van de natuur”. 

Natuurlijke dynamiek zal het gebied diverser maken en dat is prachtig. Maar de nieuwe duinen waren zorgvuldig ontworpen en bij oplevering al beplant. En vooral zorgt de suppletie van 35 miljoen kuub (opgebracht met een slordige 35 miljoen liter stookolie) voor de kustbescherming, niet de wind.

Natuurinclusief Bouwen geeft natuur bovenal een intrinsieke waarde, zoals muziek, liefde en wetenschap. Daarbovenop komen ecosysteemdiensten met een bredere scope dan bij Nature-Based Solutions.

Natuurinclusief Bouwen erkent dat menselijke problemen nou eenmaal onnatuurlijke maatregelen vragen. Maar we kunnen de verstoring van de natuur minimaliseren en bijkomende ecosysteemdiensten leveren. Misschien toevallig voor het probleem dat een oplossing vraagt, maar vooral in de breedte. 

Natuurinclusief Bouwen erkent dat menselijke problemen onnatuurlijke maatregelen vragen

Zandsuppleties zijn uiterst onnatuurlijk, maar er is zodanig te baggeren en suppleren dat er nieuwe waardevolle duinlandschappen ontstaan. Aanvullende ecosysteemdiensten zijn vervolgens recreatie, CO2 vastlegging en een ondergrondse zoetwaterbel.

Het boek Why nations fail biedt een kans om Natuurinclusief Bouwen kracht bij te zetten. Daron Acemoglu beschrijft met vele historische voorbeelden hoe de overgang van autocratische extraherende instituties naar democratische inclusieve instituties de overgang betekende van instabiliteit en armoede naar stabiliteit en welvaart.

Met Natuurinclusief Bouwen zetten we een vergelijkbare historische stap. We extraheren niet meer uit de natuur ten koste van de natuur, maar we ontwikkelen natuurinclusieve werkwijzen en instituties. De sociaal inclusieve democratieën in de wereld hebben een grotere aantrekkingskracht voor de gemiddelde aardbewoner dan extraherende autocratieën. Dit zal ook gelden voor landen met natuurinclusieve instituties.

Ties Rijcken is publicist over waterveiligheid en waternatuur

 

MEER COLUMNS VAN TIES RIJCKEN
Buitendijks bouwen 
Operatie natuurherstel
Waterbestendig bouwen
De norm en daarmee basta?
Water en woningnood
Aanbevelingen voor de kabinetsformatie
Het natuurvraagstuk
Drie ideeën voor een nieuw decennium

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.