Te veel, te weinig of te vies: wereldwijd nemen de problemen met water toe. Lange tijd werd op mondiaal niveau niet gesproken over oplossingen, maar nu gebeurt dat wel. In New York wordt voor het eerst in bijna 50 jaar onder de vlag van de Verenigde Naties een waterconferentie gehouden, met Nederland als co-host. Doel is om de UN 2023 Water Conference af te sluiten met een Water Action Agenda die een vervolg moet krijgen in bestaande procedures van de VN.
door Bert Westenbrink
Nederland organiseert de conferentie (22-24 maart) samen met Tadzjikistan, een voormalige Sovjetrepubliek in Centraal-Azië die grenst aan Oezbekistan, Kirgizië, China en Afghanistan. Beide landen zijn geografische tegenpolen: Nederland is een deltaland, Tadzjikistan is zeer bergachtig. Ze gelden als vertegenwoordigers van het Globale Noorden en het Globale Zuiden.
Het is de tweede waterconferentie. De eerste werd in maart 1977 gehouden in Argentinië. Sindsdien werd er in mondiaal verband niet meer geconfereerd over water, omdat het onderwerp politiek gevoelig ligt. Landen willen zelf beschikken over hun water en trekken de soevereiniteitskaart als in internationaal verband het thema op tafel komt. Water is dan ook niet geïnstitutionaliseerd binnen de VN.
Watercyclus is kapot
Maar de problemen worden steeds groter. “De watercyclus is kapot waardoor we minder zoetwater hebben voor ons voedsel, onze energie, onze gezondheid, de economische ontwikkeling en de natuur. En dat wat we hebben wordt viezer en zouter. Terwijl de verdamping en uitstoot van water de klimaatverandering versterkt en de impact door stormen, regens en droogte alleen maar erger maakt”, schrijft Nederlands watergezant en medeorganisator van de conferentie Henk Ovink op Linkedin.
Hij zei eind vorig jaar tegen H2O: “Water is een lastig goedje. Je kunt het eigenlijk over geen enkel onderwerp hebben zonder water erbij te halen, maar in de praktijk gebeurt juist het omgekeerde. Een deel van het probleem is dat de watersector in zijn eigen hoekje excellent moet zijn, maar dat dit bijna nooit leidt tot inbrengen met andere thema’s."
LEES HIER HET HELE H2O INTERVIEW
Excellente hoekje
Water moet nu uit zijn eigen excellente hoekje komen, want doelen zoals vastgelegd in de Sustainable Development Goals van de VN worden niet gehaald. Met het uitroepen van het internationale actiedecennium 2028-2028 voor water kwam de weg vrij voor een nieuwe VN-conferentie.
Tadzjikistan was initiatiefnemer, Nederland sloot aan met als belangrijke motivatie om de wereld wakker te schudden. En dan met name de bestuurders die beleid maken en investeringen doen, maar ook de ceo’s in de directiekamers van bedrijven - zij moeten de waarde van water beter gaan begrijpen en inzien dat water 'de hefboom is naar een duurzame, inclusieve en weerbare toekomst'.
De waterconferentie zal niet eindigen met een mondiaal pact, dat ligt politiek te gevoelig. In plaats daarvan worden lidstaten, belangenorganisaties, bedrijfsleven en andere partijen opgeroepen om zich op vrijwillige basis te committeren aan de duurzame doelen van de VN. Dat betekent: duidelijke toezeggingen, beloften en acties.
Er zijn inmiddels al 300 commitments gedaan, vertelt Ovink. Die staan in de Water Action Agenda die de wereld weer op koers moet brengen. Als deze agenda op 24 maart aan het eind van de conferentie is aangenomen moet deze een vervolg krijgen in de bestaande procedures en processen van de VN, zodat de gemaakte afspraken niet in een la verdwijnen.
Vijf thema's
De conferentie wordt namens Nederland geopend door koning Willem-Alexander. Het driedaagse programma bestaat uit een openings- en slotdeel op hoog niveau, zes plenaire bijeenkomsten en vijf interactieve dialogen tussen landen. De conferentie bestaat uit vijf thema’s:
• water voor gezondheid;
• water voor ontwikkeling;
• water voor klimaat, weerbaarheid en de omgeving;
• water voor samenwerking;
• water actie agenda.
Rondom de conferentie zijn er ook allerlei nevenevenementen. Zo wordt van 18 tot 24 maart 2023 zowel live in New York, als online, bijeenkomsten en activiteiten gehouden die bewustwording creëren of oplossingen bieden om schoon en veilig water voor de toekomst te kunnen garanderen. Partijen of individuen die niet aan de VN Waterconferentie deelnemen, kunnen ook op deze wijze bijdragen aan de Water Action Agenda.
LEES OOK
UN 2023 Water Conference
H2O actueel: Planbureau pleit voor radicale omslag in aanpak water- en klimaatproblemen
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.