Een Kamermeerderheid is voor afschaffing van de geborgde zetels in de besturen van de waterschappen. Dat bericht Nieuwsuur, het actualiteitenprogramma van de Nederlandse Publieke Omroep. Het programma trekt na een rondgang langs de fracties de conclusie dat de Tweede Kamer met aanpassing van de Kieswet en de Waterschapswet het bestuur van de waterschappen wil democratiseren.
De PVV, PvdA, SP, PvdD en JA21 laten Nieuwsuur weten dat zij voor het afschaffen van de geborgde zetels zijn. Samen met D66 en GroenLinks, die vorig jaar de initiatiefwet ‘Democratisering waterschappen’ indiende om de geborgde zetels te schrappen, is er een meerderheid van 76 zetels voor het afschaffen van de functionele democratie bij de waterschappen.
Na het zomerreces start de Kamer met de behandeling van de initiatiefwet van GroenLinks, waar D66 zich ook achter heeft geschaard. Beide partijen stellen eveneens vast dat er een Kamermeerderheid is voor het wetsvoorstel.
Uit de inventarisatie van Nieuwsuur blijkt dat in de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer in feite dezelfde partijen voor aanpassing van het bestuurlijke systeem van de waterschappen zijn als voor de Kamerverkiezing afgelopen maart. Nieuw in het rijtje is JA21 dat met 3 zetels zitting heeft genomen in de Tweede Kamer.
Brede evaluatie
Afgevallen is 50Plus, de ouderenpartij die met een motie van Corrie van Brenk in juli 2019 het debat binnen en buiten de Kamer over aanpassing van het bestuurlijke stelsel een stevige impuls gaf. In reactie op die motie gaf minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat aan de Commissie Boelhouwer de opdracht om het bestuurlijke stelsel van de waterschappen 'in een brede evaluatie' tegen het licht te houden.
Het advies van de commissie (geborgde zetels zijn niet meer functioneel binnen de door klimaatverandering veranderende context waarbinnen de waterschappen hun taken moeten uitvoeren), leidde weer tot een door Van Nieuwenhuizen gevraagde consultatie door het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving onder betrokken partijen met als uitkomst: kijk ook naar de taken van het waterschap zoals vastgelegd in de Waterschapswet en de relatie met andere bestuursorganen als gemeenten en provincies.
Een meerderheid in de Tweede Kamer vindt nu dat de invloed van de geborgde zetels (landbouw, bedrijven, natuur) in het waterschapsbestuur moet verdwijnen met als belangrijk argument dat er met de geborgde zetels geen sprake is van een evenredige democratische vertegenwoordiging. Joost Eerdmans van JA21 zegt tegen Nieuwsuur: "Als bedrijven of boeren in het waterschap willen, moeten ze gewoon met een eigen lijst aan de verkiezingen meedoen."
Kleine revolutie
Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) zijn blij dat er een Kamermeerderheid is voor het afschaffen van de geborgde zetels, meldt Nieuwsuur: “Ze noemen het zelfs ’historisch’ en ‘een kleine revolutie’.”
De Groot zei vorig jaar in het Kamerdebat over het bestuurlijke stelsel van de waterschappen dat ‘afschaffen van de geborgde zetels geregeld moet worden in het regeerakkoord’. Zijn partij kan dat nu bewerkstelligen, want deze zomer schrijven D66 en VVD een ‘proeve van een regeerakkoord'. Wordt het daarin niet geregeld, dan staat de behandeling van de initiatiefwet op de agenda, waarvan D66 nu mede-indiener is.
Update 12 juli, 7:45 uur
Op sociaalnetwerksite Twitter wordt erop gewezen dat het er niet om gaat 'de functionele democratie' af te schaffen, zoals in dit bericht staat geschreven. Het begrip functionele democratie is 'verwarrend en verkeerd', schrijft Paul Erkelens, oud-dijkgraaf van Wetterskip Fryslân en lid van de Commissie Boelhouwer. "Het gaat bij het waterschap om de in de wet omschreven afgebakende functionele taak. Het woord 'functioneel' is dus geheel aan de afgebakende taak gekoppeld en niet aan de wijze van samenstelling van het bestuur."
Erkelens reageert daarmee op John Steegh, voormalig voorzitter van Water Natuurlijk, die tweette dat Vakblad H2O een 'ernstige fout' heeft gemaakt: "De waterschappen blijven functioneel bestuur, ook zijn ze (eindelijk) volledige democratisch gekozen. Geen argument dus tegen het wetsvoorstel van Laura Bromet en Tjeerd de Groot."
MEER INFORMATIE
H2O Actueel: OFL: aanpassing bestuurstelsel niet haalbaar voor volgende waterschapsverkiezingen
H2O Actueel: Waterschapsbestuurders verdeeld over afschaffen geborgde zetels
H2O Actueel: ‘Afschaffen geborgde zetels is begin van het einde waterschappen’
H2O Actueel: GroenLinks dient initiatiefwet in voor afschaffen geborgde zetels
H2O Actueel: Commissie Boelhouwer: schaf geborgde zetels af
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?