GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet dient vandaag een initiatiefwet in om de geborgde zetels met ingang van de volgende verkiezingen voor de waterschappen te schrappen. De geborgde zetels belemmeren het nemen van evenwichtige beslissingen over onder meer de verdeling van water, vooral in tijden van droogte, aldus GroenLinks.
Afschaffen van de geborgde zetels is vandaag onderwerp van gesprek in het Algemeen overleg Water in de Tweede Kamer. Aanleiding is het advies van de commissie Boelhouwer om de geborgde zetels af te schaffen. De commissie stelt onder meer dat de geborgde zetels in de veranderende context waarbinnen de waterschappen hun taken moeten uitvoeren niet meer functioneel zijn.
Het advies werd eerder deze maand gepubliceerd. Het kabinet heeft daar evenwel nog niet inhoudelijk op gereageerd. GroenLinks doet dat nu wel met een initiatiefwet die aansluit bij het advies van de commissie Boelhouwer. De partij wil meer democratie in de waterschappen. De geborgde zetels in de waterschapsbesturen behartigen specifieke belangen (natuur, landbouw, bedrijven) en worden nu niet gekozen maar aangewezen.
Laura BrometBromet zegt vandaag tegen de NOS: "De waterschappen krijgen als gevolg van de klimaatverandering veel meer taken dan vroeger en worden daarmee ook politieker. Daar hoort meer democratie bij. Gereserveerde plekken in de waterschapsbesturen zijn niet meer van deze tijd."
Niet alleen
In de Kamer staat GroenLinks niet alleen in deze opvatting. Vorig jaar zei Rutger Schonis van D66 in een debat met minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat): “We kunnen de besluitvorming over klimaatadaptatie niet overlaten aan organen waarin geen sprake is van een evenredige democratische vertegenwoordiging.” Corrie van Brenk (50plus) vroeg in een motie om het advies van de Adviescommissie Water (AcW) uit 2015 om de geborgde zetels te handhaven níet over te nemen en te kijken naar aanpassing van het stelsel.
Het verzet in de Kamer tegen de geborgde zetels was voor Van Nieuwenhuizen reden om de adviescommissie Boelhouwer in te stellen met als opdracht om ‘alle argumenten boven tafel te krijgen om tot een afgewogen en breed gedragen uitkomst te komen over de wijze van totstandkoming en samenstelling van het waterschapsbestuur’.
Met de initiatiefwet wil GroenLinks bewerkstelligen dat de geborgde zetels met ingang van de volgende waterschapsverkiezingen worden geschrapt. Die verkiezingen zijn in 2023.
Update 22/01 15:00 uur
Frustratie
In het Algemeen Overleg gaf het advies van de commissie Boelhouwer over de geborgde zetels veel stof tot debat, met als belangrijk element de frustratie van voorstanders van afschaffing (50Plus, GroenLinks, PvdA, SP, PvdD) over het uitblijven van een standpunt van het kabinet over het advies. Daarmee wordt besluitvorming voor de Kamerverkiezingen volgend jaar niet haalbaar en is het aan het volgende kabinet om knopen door te hakken.
Vergeefs probeerden woordvoerders de minister te verleiden tot een inhoudelijke uitspraak, maar zij hield zich aan het uitgestippelde pad van consulatie onder leiding van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL). Dat moet in het vierde kwartaal de verzamelde reacties op het advies aan de minister voorleggen.
Tjeerd de GrootDat binnen de coalitie het besluit is gevallen om de kwestie van de geborgde zetels over de Kamerverkiezingen heen te tillen werd met zoveel worden gezegd door VVD-Kamerlid Remco Dijkstra. "Deze periode is verandering van de Waterwet voor de geborgde zetels niet aan de orde." Ook Tjeerd de Groot, lid van een andere coalitiepartij D66, zinspeelde op een volgende kabinetsperiode: "Dit is iets wat je moet regelen in een formatie, dat is de meest effectieve manier om van de geborgde zetels af te komen."
Het standpunt van D66, verklaard voorstander van afschaffing van de geborgde zetels, om de kwestie door te schuiven naar de formatie van het volgende kabinet, wekte irritatie in de Kamercommissie. "Het is verbazingwekkend dat D66 zijn invloed in het kabinet niet gebruikt om de minister tot een standpunt te laten komen", stelde William Moorlag (PvdA) vast, waaraan hij toevoegde dat het nog maar de vraag is of D66 meedoet aan de formatie van een volgend kabinet.
Veel waardering
Ook inhoudelijk werden de tegenstellingen nog eens toegespitst. Jaco Geurts (CDA) en Chris Stoffer (SGP) onderstreepten beiden het belang van de geborgde zetels in de 'functionele democratie' van de waterschappen. "Er is veel waardering voor de inbreng van de geborgde zetels, breek dat niet af", stelde Geurts, die zich desgevraagd overigens niet uitsprak tegen verandering. "Maar dan moet het wel een verbetering zijn."
Stoffer vroeg zich af welk probleem Bromet met haar initiatiefwet en dus de afschaffing van de geborgde zetels nou eigenlijk wil oplossen. Hij zei het zo: "Mijn ervaring is dat mensen met geborgde zetels kwalitatief goede inbreng hebben in het bestuur. Boeren kennen het landelijke gebied en dat is een enorme meerwaarde. Dus waarom zou je iets dat goed functioneert willen veranderen?"
Beide Kamerleden verwezen ter ondersteuning van hun inbreng naar hun eigen ervaring als bestuurder van een waterschap.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.