Afschaffen van de geborgde zetels betekent op termijn het einde van de waterschappen. Dat zegt Lambert Zwiers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Waterschapbestuurders Bedrijven (NVWB). Het ontgaat Zwiers waarom er een discussie moet gaan over de bestuursorganisatie van de waterschappen terwijl ze 'prima functioneren'. 

Zwiers, zelf bestuurslid bedrijven in het algemeen bestuur van waterschap Noorderzijlvest, ziet in het vorige maand uitgebrachte rapport ‘De stem van het water’ van het Overlegorgaan Fysieke leefomgeving (OFL) een bevestiging van zijn stelling dat afschaffen van geborgde zetels op termijn het einde van de waterschappen betekent. Het staat er niet met zoveel woorden in, erkent hij, maar tussen de regels door is de waarschuwing te lezen. “En een goed verstaander heeft maar een half woord nodig.”

Het OFL bracht het rapport over de geborgde zetels uit in opdracht van minister Cora van Nieuwenhuizen van IenW. Zij vroeg het orgaan in reactie op het advies van de Commissie Boelhouwer om in een consultatieronde de standpunten over de geborgde zetels in kaart te brengen. De Commissie Boelhouwer was tot de slotsom gekomen dat de geborgde zetels in de veranderende maatschappelijke context waarbinnen de waterschappen hun taken moeten uitvoeren niet meer functioneel zijn. Een standpunt dat in de Tweede Kamer door meerdere partijen wordt gedeeld, zoals GroenLinks dat een initiatiefwet voor afschaffing indiende.

Communicerende vaten
Het rapport ‘De stem van het water’ kwam vorige maand uit en Zwiers stelde na lezing vast dat het OFL weliswaar geen advies geeft over behoud of afschaffen van de geborgde zetels, maar er wel op wijst dat het noodzakelijk is om tot een zorgvuldige afweging te komen. Daarbij moet gekeken worden naar de in de Waterschapswet vastgelegde taak van het waterschap in relatie met andere overheden als gemeenten en provincies, aldus het OFL. Zwiers: “De verbinding met andere overheidslagen, daar wordt op gewezen. Het zijn communicerende vaten, schrijft het OFL. Als je dus aan de governance van het waterschap gaat sleutelen, dan heeft dat ook consequenties voor de andere overheden.” 

De verhouding tussen de decentrale overheden is cruciaal en precair. Zwiers stelt vast dat met een eventuele wijziging van het bestuurlijke systeem de waterschappen hun functionele democratie en daarmee hun uniciteit verliezen. Meer van hetzelfde in de decentrale bestuurlijke context, het is het begin van het einde van de waterschappen, aldus Zwiers. “Het wordt op decentraal niveau dan wel erg druk met drie soortgelijke overheden, dus krijg je al snel de discussie of de waterschappen niet op kunnen gaan in de provincies. Niet onmiddellijk, maar op termijn wel. Politieke partijen zijn daarvoor, zoals de PVV.”

Daar komt bij dat de democratische legitimiteit van de waterschappen nog altijd bedroevend is, stelt Zwiers, waarbij hij verwijst naar de lage opkomst bij de waterschapsverkiezingen. “Mensen hebben geen flauw idee waar ze op stemmen. Die discussie komt ongetwijfeld weer op gang.” 

Nog steeds legitiem
Zwiers is voor behoud van de functionele democratie. Deze organisatievorm waarmee de waterschappen al bijna 800 jaar succesvol invulling geven aan het waterbeheer, is nog steeds legitiem, aldus de bestuurder, die zegt zich gesteund te weten door wetenschappers als hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga ('hij noemt het initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks ondoordacht’) en de juristen Karlijn Landman, Frank Groothuijse & Marleen van Rijswick. Zij vragen zich in een publicatie in het Nederlands Juristenblad af of afschaffing van geborgde waterschapszetels gestoeld is op drijfzand.

Zwiers: “Tot op de dag van vandaag zijn de belangen van ingezetenen, bedrijven, boeren en natuurbeheerders goed geborgd, passend bij een functionele organisatie die een waterschap bij uitstek is. De waterschappen functioneren niet alleen prima, ze zijn toekomstgericht en dienen de brede belangen van alle betrokkenen.” 

Argumenten
En in die opzet willen de bedrijven hun huidige rol behouden, stelt Zwiers. Hij voert daar een aantal argumenten voor aan, zoals de ontwikkeling en implementatie van innovaties die noodzakelijk zijn om de gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden. “Als bedrijven hun belangen adequaat behartigd weten, zijn zij ook eerder bereid om nieuwe vormen van samenwerken aan te gaan.” 

Ook de substantiële bijdrage van bedrijven aan de zuiveringsheffing legitimeert de blijvende aanwezigheid van de geborgde zetels in de waterschapsbesturen, aldus Zwiers. Zoals dat ook geldt voor het operationele belang dat bedrijven hebben bij een goed functionerend waterschap: veel bedrijven zijn in hun bedrijfsprocessen afhankelijk van door waterschappen geleverd water, maar omgekeerd wordt de levering van proceswater aan de rwzi’s ook steeds belangrijker voor de winning van waardvolle stoffen. Invulling van deze processen en de hoogte van de rekening worden aan de bestuurstafel bepaald en daarom is de inbreng van de categorie bedrijven in het waterschapsbestuur onontbeerlijk, aldus Zwiers.   

Zwiers staat niet alleen in zijn pleidooi voor de handhaving van de geborgde zetels. VNO NCW, MKB Nederland, LTO Nederland en VEMW zien ook geen redenen om het bestuurstelsel van de waterschappen te wijzigen. 

 

MEER INFORMATIE
H2O Actueel: OFL: aanpassing bestuurstelsel niet haalbaar voor volgende waterschapsverkiezingen 
H2O Actueel: GroenLinks dient initiatiefwet in voor afschaffen geborgde zetels
Artikel Ned Juristenblad: Afschaffing van geborgde waterschapszetels gestoeld op drijfzand? (pdf)

Voor het reageren op onze artikelen hebben we enkele richtlijnen. Klik hier om deze te bekijken.

Het kan soms even duren voor je reactie online komt. We controleren ze namelijk eerst even.

Typ uw reactie hier...
Cancel
You are a guest ( Sign Up ? )
or post as a guest
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • This commment is unpublished.
    Ron van Megen · 2 years ago
    ‘Afschaffen geborgde zetels is begin van het einde waterschappen’ Jammer zo'n opmerking. Erger is nog dat geborgden hier zelfs mee dreigden in discussies in het traject van de OFL en eerder Boelhouwer, In het algemeen zijn het beslist betrokken bestuurders die de geborgde zetels bezetten. Met name LTO heeft daar kennelijk een goed selectieproces voor. Dat neemt niet weg dat de geborgden het eigen belang belangrijker vinden dan het algemeen belang en samen met CDA, SGP en VVD al een snel een meerderheid hebben in de algemeen besturen. Daarbij geholpen door het gegeven dat ze ook altijd gezamenlijk een geborgde heemraad mogen leveren, is er sprake van een geborgde macht die algemeen belang besluiten kunnen blokkeren. Helaas zijn er veel voorbeelden dat dit tot slecht bestuur kan leiden. Ze hebben over zich afgeroepen dat dit móet veranderen. Afschaffen (of second best met minder macht: geen wettelijke heemraad, alleen geborgde zetels (of adviesrol) voor terreineigenaren).
  • This commment is unpublished.
    Hans Middendorp · 2 years ago
    "De democratische legitimiteit van de waterschappen is nog altijd bedroevend ", stelt Zwiers, waarbij hij verwijst naar de lage opkomst bij de waterschapsverkiezingen. Wat bedoelt Zwiers nu precies? De opkomst voor de waterschapsverkiezingen is vrijwel even hoog als bij de provinciale verkiezingen, en hoger dan bij de Europese verkiezingen.
  • This commment is unpublished.
    Hans Middendorp · 2 years ago
    Ik vind het telkens weer treurig om te lezen dat de geborgde belangen geen enkele vernieuwing kunnen bedenken. Zo heeft Boelhouwer bijvoorbeeld bedacht om de geborgde zetels onder te brengen in een adviescommissie van ieder waterschap. Daarmee laat je het primaat bij de gekozen vertegenwoordigers in het waterschap terwijl je de specifieke inbreng vanuit boeren, bedrijven en natuurbeheerders stevig verankerd. Tweede belangrijke punt is dat boeren en bedrijven nauwelijks nog meebetalen aan het waterbeheer, dat nu landelijk voor 80% door de inwoners wordt betaald. Terwijl de geborgde belangen in de Zuid-Hollandse waterschappen wel nog negen zetels hebben!
  • This commment is unpublished.
    Remco van Ek · 2 years ago
    Het ontgaat Zwiers waarom er een discussie moet gaan over de bestuursorganisatie van de waterschappen terwijl ze 'prima functioneren'. ... Nou, dat is klip en klaar. Het landbouwbelang is oververtegenwoordigd ten opzichte van andere functies.
  • This commment is unpublished.
    Marien Abspoel · 2 years ago
    Hebben burgers geen belangen die ze zouden moeten vertegenwoordigen bij deze taken?
  • This commment is unpublished.
    Piet van Mourik · 2 years ago
    Goed plan toch? Wordt het niet hoog tijd dat waterschappen deel gaan uitmaken van onze representatieve democratie?
(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Ik wil de feiten kennen (10%)
De processen doorgronden (40%)
En de onzekerheid verkennen (50%)
Een oplossing zou kunnen zijn om activiteiten uit te besteden. Bijv. de voorzuivering van industrieel afvalwater of de opwerking van biogas uit slibgistingen of zelfs de volledige slibgisting uit te besteden. Marktpartijen kunnen dit ook nog eens goedkoper en sneller realiseren, waardoor eerder (duurzaamheids)doelstellingen worden gerealiseerd.
@Arie DekkerDank. Is aangepast.
In Flevoland, en specifiek in het gebied Almere Oosterwold heeft het Waterschap Zuiderzeeland al een verordening gemaakt waarbij alle putten, ook kleiner dan 1 m3 per uur een meldingsplicht hebben, terwijl er geen waterbeheerplan voor de regio is. Het risico is meer onzekerheid en bureaucratie, zonder dat er waarborgen voor (stads)landbouw worden besproken.
... wie in haar beheersgebied grondwater gebruikt en grondwateronttrekkingen in zijn gebied ?

Zelf reageren? Dat kan onder alle artikelen met een Mijn H2O/KNW account.