Met de verkiezing ‘de Minister van de nieuwe economie’ wil MVO Nederland een podium bieden aan mensen die staan te springen om met inspirerende ideeën de overgang naar een nieuwe, duurzame economie te versnellen. Meer dan 200 kandidaten hebben zich verkiesbaar gesteld voor het ministerschap, waaronder een aantal waterschappers. H2O vraagt hen naar hun motivatie en ideeën. Als laatsten spreken we met Antoinet Looman, heemraad bij waterschap Rijn en IJssel, en Constantijn Jansen op de Haar, hoogheemraad bij Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, die een duobaan ambiëren. “Als duo staan we sterk: een dame van het platteland en de jongen uit de stad.”
door Rens Nijholt
Wat doen jullie precies bij beide waterschappen?
Jansen op de Haar: “Als hoogheemraad ben ik verantwoordelijk voor de dossiers zuiveringen en klimaatadaptatie. Bij deze thema’s kom je al snel in aanraking met het circulair denken en de terugwinning van grondstoffen uit afvalwater, oftewel de nieuwe economie. Daarnaast zit ik samen met Antoinet in het Regieteam Energie & Klimaat van de Unie van Waterschappen.”
Looman: “Acht jaar geleden ben ik begonnen als heemraad. Destijds was ik de jongste heemraad en als vrouw in de minderheid. Ik houd mij bezig met de waterketen en energieneutraliteit. Ook het terugwinnen van grondstoffen behoort tot mijn portefeuille. Onze grote mijlpaal was de wereldprimeur omtrent het winnen van Kaumera uit restwater.”
Wat heeft jullie bewogen om mee te doen met deze verkiezing?
Looman: “Wij denken dat je in de nieuwe economie mensen nodig hebt die dit gedachtegoed omarmen als zijnde: dit ís de economie. Toen we dit initiatief lazen vonden Constantijn en ik dat het ministerschap op ons lijf is geschreven. Met onze duo-inschrijving willen we bovendien een statement maken. We moeten dit namelijk samen doen. Tevens willen we, mede gezien onze leeftijd, de jongeren aanspreken.”
Jansen op de Haar: “De wereld mooier doorgeven aan de jeugd is een belangrijk speerpunt voor elke bestuurder. Onze economie moet daar aan bijdragen in plaats van, zoals nu nog vaak het geval, afbreuk aan doen. Als waterschapper word je veel bewuster van de mogelijkheden die er zijn. Maar ook van de risico's. Als de samenleving niks doet tegen het uitputten van de aarde, dan zien wij als eerste de consequenties. Daar komt onze motivatie vandaan.”
Wat zijn jullie belangrijkste beleidsvoornemens als Minister van de nieuwe economie?
Looman: “Wij voeren dagelijks onze idealen uit. Dat doen we op ons werk, maar ook thuis. Straks, als ik mijn zoon ga ophalen bij de buren, gaan we een uur lang rommel uit de berm halen. Dat pragmatische willen wij uitstralen: doe het gewoon. Het zit echt in de kleine dingen die je kunt doen. Je kunt zeggen dat wij al in de nieuwe economie leven. We hopen daarmee een hele beweging op gang te krijgen. Lukt ons alles nu? Nee, maar het hoeft niet vandaag. Vandaag een beetje en morgen nog een beetje meer.”
Jansen op de Haar: “Antoinet en ik willen het positieve verhaal vertellen. Mensen overtuigen dat duurzaam de goede weg is. Verder zouden we afvalstoffen meer moeten zien als grondstoffen. Antoinet is bijvoorbeeld actief met Kaumera. De agrarische- en bouwmarkt moet weten dat dit materiaal er is en de functionaliteiten kennen. Wanneer je bijvoorbeeld Kaumera in beton giet, verlengt dit de levensduur van beton. Als je daar de bouwwereld van overtuigt maak je grote stappen. Daar willen we een steentje aan bijdragen.”
Looman: “De markt is er al. We hebben kaartenbakken vol met mensen die het willen, maar dan moet Europa wel inzien dat Kaumera een grondstof is. Om dit te bereiken moet je veel geduld hebben of soms juist versnellen. Zolang je maar geloof houdt.”
Jansen op de Haar: “Hiervoor moet je coalities gaan zoeken. Met de juiste partners de juiste gesprekken voeren. Daar ligt ook een rol voor de Minister van de nieuwe economie. We willen graag het gesprek op gang helpen en die discussie voeren.”
Is de watersector inspirerend voor de algehele duurzame ontwikkeling?
Jansen op de Haar: “De waterwereld is een hele concrete wereld. Als er een overheidslaag is die doet wat hij zegt dan zijn het de waterschappen. Het is heel concreet wat je met water kan doen.”
Looman: “Iedereen heeft het over energieneutraliteit. Wij zijn het al bijna. Klimaatadaptatie? Wij voeren al jaren gesprekken met boeren en bewoners over hoe we iets kunnen veranderen. Als waterschap heb je een rol, maar dit moeten we vooral samen met de leefomgeving doen.”
Waarom zouden mensen op jullie moeten stemmen?
Looman: “Ik ga niet tegen een ander zeggen op wie ze moeten stemmen. Wij kunnen alleen maar doen waar wij goed in zijn en waar we plezier in hebben. Als dat bij je past kun je op ons stemmen. Wij weten dat verandering mogelijk is, omdat wij waarmaken wat we zeggen. Wij geloven dat iedereen het een beetje beter wil doen. Hoe? Daar gaan we het met elkaar over hebben. Zonder het mensen op te leggen.”
Jansen op de Haar: “We willen mensen inspireren - elkaar laten zien wat de mogelijkheden zijn. Dat werkt veel beter dan paternalistisch van boven roepen: ‘Gij zult dit doen, anders bent u verkeerd.’ Wij hebben bewust gekozen om als duo deze baan aan te gaan. We zijn er heilig van overtuigd dat we deze transitie samen moeten maken. Als duo staan we sterk: een dame van het platteland en de jongen uit de stad.”
Stel: jullie worden gekozen. Wanneer is de missie geslaagd?
Jansen op de Haar: “Onze missie is geslaagd als dit onderwerp op de agenda staat voor de komende coalitieonderhandelingen. Als we iets in beweging hebben kunnen krijgen. Dat mensen gaan nadenken over wat ze kunnen doen om deze wereld meer circulair te maken. Als ik mensen heb bewogen om hun regenwaterpijp af te koppelen, ben ik al blij.”
Looman: “Bij mijn vriendinnen vroeg laatst iemand: ‘Antoinet, wat houdt die verkiezing nu eigenlijk in?’ Toen legde een andere vriendin - die in de zorg werkt - in haar taal uit wat de nieuwe economie is en wat er beter kan. Dan ben ik zo blij dat wij niet meer het verhaal hoeven te vertellen, maar dat anderen dit doen en tot actie bereid zijn. Dat is ons doel.”
MEER INFORMATIE
Promovideo Antoinet Looman en Constantijn Jansen op de Haar
ANDERE WATERSCHAPPERS DIE MINISTER WILLEN WORDEN:
Mark van der Werf: 'Stoppen met uitputten van de aarde, die verandering wil ik aanjagen'
Aaltje Saarloos: 'We moeten naar een ander soort wereld, waarin we anders omgaan met grondstoffen'
Etteke Wypkema: 'Regelgeving inrichten op circulariteit: daar wil ik me voor inzetten'
André Struker: 'Ik wil als minister minimaal 10 grootschalige aquathermie projecten in 2022'
De verkiezing ‘De minister van de nieuwe economie’ is een initiatief van MVO Nederland, een beweging van ondernemers in de nieuwe economie. De ‘minister' krijgt o.a. de mogelijkheid om aan tafel te zitten bij politieke beslissers, mag zijn of haar visie op een landelijk podium laten horen en debatteert mee tijdens NE21: het verkiezingsdebat van MVO Nederland op 25 januari. De 21 beste kandidaten pitchen voor een jury met onder meer Jeroen Smit en Jan Terlouw. Tot en met 31 december kan er gestemd worden.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.