Volgens Stichting RIONED ligt het voor de hand om rioleringsbeheer en afvalwaterzuivering aan te merken als processen die cruciaal zijn in het kader van de omgang met het coronavirus. Gemeenten en waterschappen kunnen zelf medewerkers aanwijzen die hierbij een cruciale rol spelen.
De verzorging van het drinkwater en het keren en beheren van waterkwantiteit zijn aangewezen als vitale processen (beide in de hoogste categorie A), maar rioleringsbeheer en rioolwaterzuivering niet. Gemeenten en waterschappen bepalen zelf of zij deze processen als cruciaal zien. De categorie ‘noodzakelijke overheidsprocessen (Rijk, provincie en gemeente)’ in de specifiek voor het coronavirus COVID-19 opgestelde lijst van cruciale beroepsgroepen biedt hiervoor het aanknopingspunt.
Hugo Gastkemper
Stichting RIONED, de koepelorganisatie voor stedelijk waterbeheer, vindt dat het in verband met de omgang met het coronavirus voor de hand ligt om riolering als vitaal proces te beschouwen. “De afvoer van afvalwater is de belangrijkste manier om niet besmet te worden door ontlasting en om het milieu te beschermen”, licht directeur Hugo Gastkemper toe. “Er is een zeer groot maatschappelijk belang gediend bij het goed blijven draaien van rioleringen en rioolwaterzuiveringen.”
Toegang tot kinderopvang
Stichting RIONED heeft over de problematiek veel vragen van rioleringsbeheerders en andere betrokken medewerkers van gemeenten en waterschappen gekregen. Gastkemper: “Zijn riolering en waterzuivering niet belangrijk genoeg om expliciet als vitale processen te worden aangemerkt? Maar belangrijker is dat medewerkers hun verantwoordelijkheid willen blijven uitoefenen. Het gaat in essentie om de toegang tot kinderopvang, waarvan op dit moment alleen medewerkers in cruciale beroepsgroepen gebruik kunnen maken. Als deze toegang ontbreekt, wordt het functioneren van een medewerker met kinderen belemmerd.”
De gemeenten en waterschappen gaan nu voor zichzelf na wat cruciale processen, beroepen en functies zijn. Zij zijn volgens Gastkemper goed bezig. “De vraag is: welke mensen zijn persoonlijk of als groep nodig? Er zijn gemeenten die dit apart voor het proces van riolering bekijken. Ik hoor ook van gemeenten dat zij rioleringsbeheer plaatsen in het veel bredere verband van de zorg voor de openbare ruimte. Dat kan een goede aanpak zijn.”
Mogelijke cruciale processen
Stichting RIONED noemt - zonder uitputtend of richtinggevend te willen zijn - een aantal mogelijke cruciale processen in de riolering en op de waterzuivering:
• functioneren van (hoofd)gemalen;
• sturing van het rioolstelsel, waaronder gemalen en stuwen;
• functioneren van de hoofdriolering;
• functioneren van persleidingen;
• functioneren van rioolwaterzuiveringsinrichtingen;
• rioolverstoppingen bij de door de rijksoverheid aangewezen vitale processen.
Deze opsomming geeft niet alleen feitelijke duidelijkheid, zegt Gastkemper. “De lijst is ook bedoeld als een steun in de rug voor rioleringsbeheerders. Zij kunnen hiermee aan managers en collega’s uitleggen wat er zo belangrijk is aan riolering.”
Algemene voorschriften
De rijksoverheid heeft afgelopen jaar in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen een impactanalyse van riolering en afvalwaterzuivering uitgevoerd. Toen is ervan afgezien om ze als vitale processen aan te merken, vertelt Gastkemper. “Dat brengt grote inspanningen bij onder andere de administratie en het screenen van mensen en dus grote kosten met zich mee. De voordelen van zo’n algemene aanwijzing wegen voor riolering en zuivering niet op tegen de nadelen. Dat zien we nu. Gemeenten en waterschappen zijn uitstekend in staat om voor zichzelf te organiseren welke processen en personen cruciaal zijn.”
Er is in verband met het coronavirus COVID-19 geen ‘lockdown’, benadrukt Gastkemper. “Mensen kunnen nog de weg op, ook medewerkers van leveranciers, rioolontstoppingsbedrijven en bedrijven die pompen onderhouden. Mits zij zich natuurlijk houden aan de algemene voorschriften voor de omgang met het coronavirus, bijvoorbeeld voor hygiëne. Dat geldt extra voor wie met afvalwater werkt.”
Gastkemper wijst op het advies van professor Ana Maria de Roda Husman van het RIVM en Heleen de Man van Sanitas Water over hoe medewerkers op het moment veilig om kunnen gaan met afvalwater. Zij moeten altijd direct contact en het inslikken en/of inademen van nevel van afvalwater vermijden. Dit houdt in dat medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen dragen die bij hun werkzaamheden passen.
MEER INFORMATIE
Standpunt van Stichting RIONED
Veilig omgaan met afvalwater i.v.m. coronavirus
Watersector in tijden van corona
Vitale beroepen in watersector
Informatie RIVM over coronavirus
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.