Waterschap Noorderzijlvest noemt het zelf een historisch besluit: de komende jaren wordt 190 miljoen uitgetrokken voor de waterveiligheid in Noordwest-Groningen. Gisteravond gaf het algemeen bestuur, op de valreep voor de verkiezingen, groen licht voor twee projecten bij Zoutkamp en Lauwersoog.
"Niet eerder investeerde het algemeen bestuur in één vergadering zo'n hoog bedrag in waterveiligheid", zegt omgevingsmanager Silvia Mosterd van Noorderzijlvest. "En dan was het ook nog de laatste vergadering voor de verkiezingen."
Het grootste deel, 136 miljoen euro, is bestemd voor de versterking van de zeedijk tussen Lauwersoog en de Westpolder (Lauwersmeerdijk), een traject van 9 kilometer dat niet meer aan de eisen voldoet.
Een kleiner deel, 54 miljoen euro, gaat naar het project Nieuwe Waterwerken Zoutkamp. Nabij de Hunsingosluis wordt een nieuw gemaal gebouwd, dat het verderop gelegen gemaal H. D. Louwes vervangt. De historische sluis zelf wordt gerenoveerd en tot schutsluis omgebouwd en de oude zeedijk wordt als regionale kering versterkt.
Afsluiting Lauwerszee
De plannen zelf zijn al langer bekend – het project Nieuwe Waterwerken Zoutkamp werd in 2021 al uitgeroepen tot Duurzame Parel - maar pas nu het bestuur zijn fiat heeft gegeven, kan de uitvoering beginnen. "Morgen ondertekenen we het contract met de aannemer, daarna gaan we los", belooft Eddi Ottens, omgevingsmanager voor Zoutkamp.
Het waterschap refereert in zijn persbericht aan de watersnoodramp in 1953, zeventig jaar geleden, en de afsluiting van de Lauwerszee in 1969, ruim vijftig jaar geleden, die een enorme omslag in de manier van werken voor de visserij in Zoutkamp betekende. "Nu, decennia later, ontfermt Noorderzijlvest zich opnieuw over de waterveiligheid in dit noordwestelijke deel van ons werkgebied."
Beide projecten zijn volgens het waterschap nodig om de gevolgen van klimaatverandering – zoals een stijgende zeespiegel - op te vangen. De dijkversterking maakt deel uit van het Hoogwaterbeschermingsprogramma, dat 90 procent van de begroting dekt. Op 5 april vindt de starthandeling plaats, in 2026 moet de klus geklaard zijn.
Meest duurzame dijk
De Lauwersmeerdijk, die wordt opgehoogd en versterkt met klei en steenbekleding, moet de 'meest duurzame dijk' worden. Er is nadrukkelijk aandacht voor hergebruik van materialen en voor het beperken van emissies, waardoor de CO2-uitstoot met 95 procent moet verminderen.
In beide projecten wordt samen met andere partners gelijk gewerkt aan 'extra’s' voor natuur, verkeer, recreatie, economie en leefbaarheid. Zo maakt de schutsluis in Zoutkamp de vaarrecreatie richting de stad Groningen en het Hogeland straks mogelijk.
Bij de Lauwersmeerdijk zijn de aanleg van een natuurlijke overgang van de dijk naar het Wad (met kunstmatige riffen), een natuurlijke kwelder en een dijkdoorgang met een brakwatergebied voorzien. Daarvoor is nog een krediet van 28 miljoen euro benodigd, vertelt Mosterd. "Maar dat wordt in een later stadium besloten."
Bodemdaling
Naast bovengenoemde investeringen besloot het algemeen bestuur van Noorderzijlvest gisteravond ook nog eens om 3,8 miljoen euro te reserveren voor een nieuw gemaal bij Middelstum (Oldenoord). Het huidige is in 1984 als tijdelijke voorziening gebouwd om de gevolgen van bodemdaling op te vangen. En dat is met name voor de agrariërs in de omgeving nog altijd 'zeer wenselijk', aldus het waterschap.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.