Mobilisation for the Environment verzoekt Wetterskip Fryslân en de provincie Friesland de Kaderrichtlijn Water na te leven. Volgens de milieuorganisatie is de waterkwaliteit in de Friese wateren er beroerd aan toe. Als de overheden niet adequaat reageren op het verzoek tot handhaving stapt de organisatie naar de rechter, zegt MOB-voorzitter Johan Vollenbroek tegen persbureau ANP.
Hij schrijft in een brief aan de besturen van het waterschap en de provincie dat er in Nederland met betrekking tot het naleven van de Kaderrichtlijn Water sprake is ‘van bestuurlijk falen op alle niveaus’. Met als gevolg, aldus Vollenbroek, dat we kampen met een kwalitatief watertekort, dat de natuur wegkwijnt en dat er met de deadline van de KRW in 2027 een nieuwe juridische patstelling dreigt die het land op slot zal zetten.
Friesland vormt daar geen uitzondering op, alle 24 waterlichamen die aan de KRW moeten voldoen zijn ernstig vervuild, aldus MOB. In zijn brief schetst Vollenbroek bovendien dat Friesland er door de lozing van (vuil) oppervlaktewater mede debet aan is dat de natuur en visstand in de Waddenzee er op achteruit gaan. “In het Waddengebied voldoet het oppervlaktewater onder meer niet aan de normen vanwege de aanwezigheid van 31 verontreinigende stoffen, waaronder kwik”, schrijft Vollenbroek.
Naast kwik, vervolgt hij, gaat het in de binnenzee om arseen, seleen, bestrijdingsmiddelen uit voornamelijk de landbouw, nutriënten deels uit de landbouw, Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK's) uit voornamelijk de scheepvaart en tributyltin (afkomstig van scheepvaart/antifouling).
Bestrijdingsmiddelen
In Friesland zijn de wateren naast arseen, cobalt, PAK's en nutriënten vooral vervuild met bestrijdingsmiddelen uit de landbouw, schrijft Vollenbroek. “Met name imidacloprid en methylazinfos springen eruit. (…) Imidacloprid is (was) een veelgebruikt insecticide. Het is een neonicotinoïde en een systemisch insecticide, dat zowel werkt via contact als via inname en is ook heel schadelijk voor bijen.”
De MOB-voorzitter trekt daarop de conclusie dat Friesland een provincie is geworden 'waar insecten in het algemeen en met name bijen in het bijzonder niet (meer) welkom zijn'.
Hij ziet de Friese landbouw als veroorzaker en verzoekt daarom provincie en waterschap ‘om alle relevante bronnen van bovengenoemde stoffen binnen de provincie te elimineren’. Dat betekent, aldus Vollenbroek, dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen binnen de landbouw dient te worden geminimaliseerd dan wel tot nul teruggebracht moet worden.
In de brief vraagt MOB de provincie en het waterschap de KRW te handhaven, onder verwijzing naar het verslechteringsverbod uit 2009 en de verbeteringseis uit 2015. Aanvullend wil de milieuorganisatie dat de waterkwaliteitsnormen die in 2027 moeten zijn gerealiseerd volgens de KRW, ook worden gehaald.
Voorts wil MOB dat verleende (lozings)vergunningen worden geactualiseerd en waar nodig aangescherpt. Niet vergunde lozingen moeten per direct worden stilgelegd. Ook vraagt de organisatie inzage in lozingsvergunningen, inspectie- en monitoringsrapporten en andere interne documenten waaruit blijkt dat aan het verslechteringsverbod uit 2009 en de verbeteringseis uit 2015 wordt voldaan.
Naar de rechter
De overheden hebben acht weken plus een eenmalige verlengingsperiode van enkele maanden om hierop te reageren, zegt Vollenbroek tegen persbureau ANP. “Bij een afwijzend besluit van de provincie kunnen wij naar de rechter stappen. Er moet druk op de provincie, anders gebeurt er niets.”
In een gezamenlijke reactie laten de provincie en wetterskip aan ANP weten zich te beraden op een inhoudelijke reactie op de brief van Vollenbroek. Ook zeggen beide instanties dat ze een goede waterkwaliteit nastreven, en hierbij nauw samenwerken. “Daarvoor zijn veel maatregelen in gang gezet en uitgevoerd in de afgelopen jaren en ook in de periode 2022-2027 loopt een flink maatregelenpakket.”
Los van de reactie op de brief van MOB meldt Wetterskip Fryslân op zijn website dat het maandag 28 augustus begint met een onderzoek naar de visstand in vier Friese wateren, te weten de Grutte Wielen, de Tsjûkemar, de Dokkumer Ie en de Opsterlânske Kompanjonsfeart. "Met de onderzoeksresultaten kunnen wij de kwaliteit van de Friese wateren verder verbeteren, om te voldoen aan de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW)", schrijft het waterschap.
Tijdens het onderzoek wordt gekeken naar aantallen, soorten, het gewicht en de conditie van de vissen. "Daarnaast doen wij op een ander moment in de vier wateren onderzoek naar de waterkwaliteit, waterplanten, algen en kleinere waterdieren. Al deze metingen geven inzicht in de ecologische toestand van het Friese water", staat op de website, waarna een opsomming volgt van de maatregelen die het waterschap neemt om de waterkwaliteit te verbeteren.
LEES OOK
H2O Premium: Milieuorganisatie MOB brengt Kaderrichtlijn Water in stelling
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.