Een jaar na de overstromingen is vanmorgen in Valkenburg aan de Geul een programma gepresenteerd dat Limburg waterveiliger moet maken. Het Rijk, de provincie Limburg en Waterschap Limburg investeren 1,2 miljard euro. Inwoners mogen meepraten in een waterraad.
"Het was een topbijeenkomst", zegt dijkgraaf Patrick van der Broeck van Waterschap Limburg na afloop. In Valkenburg, de gemeente die vorig jaar juli het zwaarst getroffen werd door de overstromingen, ondertekenden de Limburgse overheden en minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) een bestuursovereenkomst met afspraken om de waterveiligheid in Limburg te verbeteren.
Ook 31 wethouders van evenzoveel Limburgse gemeenten en verschillende maatschappelijke organisaties spraken hun steun uit voor het Programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL). Dat wordt de komende tien tot vijftien jaar uitgevoerd.
Het programma richt zich op het vergroten van de afvoercapaciteit van beken en zijrivieren, een ruimtelijke ordening die meer rekening houdt met de waterhuishouding en het versterken van het klimaatbewustzijn van inwoners. De precieze invulling moet de komende jaren duidelijk worden.
Limburgse Propositie
Het afgelopen jaar hebben alle overheden volgens Van der Broeck hard gewerkt aan het herstel van de schade en gezocht naar oplossingen en maatregelen om Limburg beter te beschermen tegen en voor te bereiden op extreme weersomstandigheden. "We hebben zeker honderd bijeenkomsten gehad."
Ook is druk gelobbyd voor de benodigde financiën. In de Limburgse Propositie Water, die afgelopen november aan demissionair minister Barbara Visser is overhandigd, was becijferd dat het om 1,2 miljard euro zou gaan. Het nieuwe kabinet reserveerde in het coalitieakkoord 300 miljoen euro voor maatregelen in beekdalen van zijrivieren van de Maas. Dat is verdubbeld door de regio.
De vandaag ondertekende bestuursovereenkomst is "de onderstreping en de uitwerking" van het coalitieakkoord, stelt Van der Broeck. Daarnaast was er vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) al 600 miljoen euro beschikbaar voor maatregelen voor primaire keringen. Die worden nu deels naar voren geschoven.
Regionale Actietafel
Het afgelopen jaar zijn ook evaluaties uitgevoerd en hebben diverse studies en onderzoeken plaatsgevonden. Die leidden soms al tot concrete verbetermaatregelen, zoals een verbetering van de waterstandenapp. Inwoners kunnen daarmee real time bekijken wat er in hun omgeving aan de hand is.
In Vaals werd vorige week donderdag bekendgemaakt dat de regio (Nederland, België en Duitsland) een Europese Interreg-subsidie van 6,9 miljoen euro ontvangt. Daarmee kunnen onder andere extra meetpunten over de grens worden geplaatst, zodat bij hoogwater eerder gewaarschuwd kan worden.
De regie voor het WRL-programma ligt bij de Regionale Actietafel, die vanmorgen gelijk is geïnstalleerd. Voorzitter is de Limburgse gedeputeerde Lia Roefs; daarnaast zijn bestuurders van het Rijk, Waterschap Limburg en vier Limburgse gemeenten vertegenwoordigd.
Waterraad
Inwoners en ondernemers kunnen de komende jaren meepraten in een ‘waterraad’. Het is volgens Van der Broeck essentieel om hun kennis en inzichten te gebruiken. “Boeren bijvoorbeeld zitten al generaties lang op een plek, die weten echt wel hoe het water stroomt.”
LEES OOK
H2O-bericht: Limburg start met internationale samenwerking tegen wateroverlast
H2O-bericht: Limburg heeft 1,2 miljard euro nodig om nieuwe waterramp te voorkomen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.