Er is een ambitieuze en vernieuwende maar tegelijkertijd realistische en uitvoerbare transitie van het waterbeheer nodig. Dat is de inzet van de nieuwe coalitie van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV), die bestaat uit PvdA, Water Natuurlijk, Partij voor de Dieren en Ongebouwd. Vanwege de niet florissante financiële positie en de problemen bij uitvoeringsorganisatie Waternet kiezen zij voor een gefaseerde aanpak, waarbij het vanaf 2025 de bedoeling is om de watertransitie daadwerkelijk te versnellen. Volgend jaar gaan de tarieven fors omhoog.
De vier partijen sloten hierover vorige week (1 juni) een concept coalitieakkoord onder begeleiding van formateur Egbert de Vries. Daarmee zijn de onderhandelingen afgerond. Het akkoord moet nog worden bekrachtigd tijdens de vergadering van het algemeen bestuur op 22 juni.
Samenstelling coalitie niet erg veranderd
De samenstelling van de coalitie is grotendeels hetzelfde gebleven voor de bestuursperiode 2023-2027. De PvdA (winnaar van de verkiezingen in maart met zes zetels in het algemeen bestuur), Water Natuurlijk (4 zetels) en de fractie Ongebouwd (2 geborgde zetels voor vertegenwoordigers van agrariërs) deden de vorige keer ook al mee. Alleen neemt de Partij voor de Dieren (4 zetels) het stokje over van de VVD, die van plaats één naar vier ging (nog wel 4 zetels). Nieuwkomer BoerBurgerBeweging (3 zetels) valt eveneens buiten de boot.
Het dagelijks bestuur zal worden gevormd door Joyce Sylvester (dijkgraaf), Bea de Buisonjé (PvdA), Simon Deurloo (PvdA), Sander Mager (Water Natuurlijk), Jennifer Bloemberg-Issa (Partij voor de Dieren) en Arjan van Rijn (Ongebouwd). Waterschap Amstel, Gooi en Vecht dat in 2025 500 jaar bestaat, werkt in een gebied in de provincies Noord-Holland, Utrecht en een klein stukje van Zuid-Holland waar ruim 1,4 miljoen mensen wonen.
Fundamenteel andere keuzes
Met verwijzing naar de klimaatcrisis en in het kielzog daarvan de ecologische crisis hebben de coalitiepartijen het akkoord een titel van slechts één woord gegeven: Waterkracht. De motivatie: “Zonder zeer deskundig en krachtig watermanagement is het niet mogelijk om hier – in dit stuk laaglandveen onder de zee en op deze zandrug – veilig te blijven wonen.”
Dit besef is niet nieuw maar de opgaven worden volgens de coalitie wel steeds groter. Het is daarom tijd voor fundamenteel andere keuzes, waarbij het watersysteem leidend is en er met het natuurlijke watersysteem wordt samengewerkt. “Een ambitieuze en vernieuwende maar tegelijkertijd realistische en uitvoerbare transitie van ons waterbeheer is noodzakelijk. Die is in de achterliggende periode begonnen maar nog niet voltooid en die zal verder worden uitgebouwd en versneld.”
De nieuwe coalitie presenteert in het uitgebreide akkoord een groot aantal ambities, aandachtspunten en activiteiten. Een kleine greep uit de activiteiten: combineren van dijkherstel met de aanleg van natuurvriendelijke oevers, risicogestuurd op orde brengen en houden van het watersysteem, realiseren van een blauw-groen netwerk waarbij in het stedelijk gebied de ecologische kwaliteit voorop staat en investeren in bloem- en kruidenrijke dijken. Ook worden in 2027 de (vanuit de Kaderrichtlijn Water bekeken) belangrijkste rioolwaterzuiveringsinstallaties voorzien van een extra zuiveringsstap en in 2035 alle rwzi’s.
Financiële positie niet goed
Het uitvoeren van de plannen wordt bemoelijkt door de financiële positie van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht die als “niet goed” wordt omschreven en de bestuurlijke en organisatorische perikelen bij uitvoeringsorganisatie Waternet. Zo is er vorig jaar een verlies van 17,6 miljoen euro geleden. Om de vermogenspositie van het waterschap te herstellen, moeten de tarieven voor 2024 fors omhoog. “Het is onontkoombaar om de tarieven in het eerste jaar van deze bestuursperiode verder te verhogen dan we normaal wenselijk zouden vinden.” Vanaf 2025 wordt dan een iets gezondere situatie bereikt. Het streven is om in 2027 een investeringsniveau van meer dan 100 miljoen euro te bereiken.
De afgelopen jaren zijn volgens de coalitiepartijen niet gemakkelijk geweest voor de ambtelijke organisatie. Zij geven aan zich verantwoordelijk te voelen om te zorgen voor wederzijds vertrouwen, een goede samenwerking tussen algemeen bestuur, dagelijks bestuur en organisatie en een frisse nieuwe dosis trots en werkplezier. Een van de uitgangspunten is: “We behandelen Waternet nadrukkelijk als ónze organisatie, die we delen met Amsterdam. We zorgen samen voor een hand-in-hand ontwikkeling van bestuurlijk en ambtelijk vakmanschap.”
Gefaseerde aanpak
Niet alles kan tegelijk, aldus de coalitiepartijen. Zij kiezen voor een gefaseerde aanpak, waarbij in de eerste jaren het accent ligt op het voortzetten van bestaande programma’s, het op orde krijgen van de financiën en het klaarstomen van de organisatie voor wat er vervolgens komt. Ook worden de nieuwe keuzes voor de periode erna voorbereid. “Vanaf 2025 staat de organisatie klaar voor de daadwerkelijke versnelling in de transitie.”
OOK AKKOORD BIJ WATERSCHAP LIMBURG
Inmiddels is bij meer dan de helft van de waterschappen een bestuursakkoord bereikt. Waterschap Limburg sloot vandaag (7 juni) aan in de rij. Het bestuursprogramma Balanceren met lef voor de periode 2023-2027 is ondertekend door vier fracties: Waterbelang, BBB+ (inclusief geborgde zetels voor landbouw), LV50 (Lokaal Limburg, 50Plus en VVD) en Water NATUURlijk (inclusief geborgde zetels voor natuur). Zij zijn samen goed voor 27 van de 30 zetels in het algemeen bestuur.
Volgens de nieuwe coalitie zal het waterschap meer dan ooit moeten gaan balanceren en keuzes maken; tussen economie en ecologie en tussen veiligheid en leefbaarheid. Daarbij heeft waterveiligheid topprioriteit. In het dagelijks bestuur zijn Jeroen Achten (LV50) en Marc Breugelmans (Waterbelang) nieuw, terwijl Josette Van Wersch (Waterbelang), Chrit Wolfhagen (BBB+) en Arnold Jansen (Water NATUURlijk) doorgaan.
