De fracties CDA, De Groenen, ChristenUnie, Bedrijven, de groep Quené en Renske Peters (Water Natuurlijk) in het algemeen bestuur van waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) verzetten zich tegen het plan om watercyclusbedrijf Waternet voort te zetten als vernieuwde stichting. In de vergadering van het algemeen bestuur op 12 januari willen de partijen middels een motie, een initiatiefvoorstel én een amendement bereiken dat het voorliggende voorstel van het dagelijks bestuur van tafel gaat.
Het bestuursvoorstel is gericht op aanpassingen van de huidige stichting Waternet, die zich bezighoudt met het waterbeheer en waterzuivering voor het waterschap en riolering en drinkwater voor de gemeente Amsterdam. Er ontstaat een ‘vernieuwde stichting’ waarbij het stichtingsbestuur uit directeuren van Waternet bestaat, respectievelijk aangewezen voor taken van AGV, Amsterdam en Drinkwater. Er komt een NV Drinkwater die niet onder de stichting valt. Als controle-orgaan wordt een Raad van Toezicht ingesteld.
Volgens het projectteam Governance Waternet dat de opzet voor de vernieuwde stichting heeft voorbereid, is voortzetting van de huidige samenwerking nog meer noodzakelijk gezien de publieke opgaven als gevolg van de klimaatverandering. Droogte, hitte, extreme regenval, stijging van de zeespiegel en een dreigend tekort aan drinkwater zullen een grote impact hebben op de stad en de regio.
“De grenzen van het huidige technisch geregelde waterbeheer zijn in zicht. Als we niets doen, of te weinig, is door klimaatverandering de situatie al in 2050 kritiek. We zetten daarom op korte termijn stappen om de stad en de regio voor te bereiden. We moeten bestand zijn tegen te veel, maar ook tegen te weinig water.”
Om de leefomgeving toekomstbestendig te maken zijn grote investeringen nodig en daarvoor is voortzetting van de huidige samenwerking nodig, aldus het projectteam. “We kiezen voor deze manier van samenwerken omdat we geloven in één watercyclus met een grote mate van gemeenschappelijke belangen.”
Geen vertrouwen
Uit het amendement en toelichtende stukken blijkt dat de bezwaarmakende fracties, die met 10 zetels geen meerderheid hebben in het algemeen bestuur van AGV, er geen vertrouwen in hebben dat de nieuwe stichting het hoofd kan bieden aan de uitdagingen én de problemen kan oplossen waarmee Waternet en ook het waterschap worstelen. Dat betreft financiën, cybersecurity, IT, waterschapsbelasting, drinkwaterrekening, achterstallig onderhoud, maar ook oplopende tekorten, 'de scheve balance of powers' en de onvolwaardige positie en zeggenschap van dagelijks bestuur en het algemeen bestuur van het waterschap in de samenwerkingsorganisatie.
De bestuurders maken daarbij bezwaar dat Waternet is ingericht als privaatrechtelijke stichting met een bestuur dat niet democratisch is gekozen. “Hierdoor is het AB als hoogste bestuursorgaan niet in positie om te sturen, en dus ook niet om publiek verantwoording af te leggen.” Daarmee ontbreekt de wettelijke basis voor de samenwerkingsorganisatie, aldus de bezwaarmakers.
Kritisch
De vernieuwde stichting lost het huidige probleem van de indirecte aansturing en tekortschietende publieke verantwoording niet op, aldus de fracties, die ook kritisch zijn over de wijze waarop het dagelijks bestuur van het waterschap en de directie van Waternet de standpunten van het algemeen bestuur hebben meegewogen in de besluitvorming over voortzetting van de samenwerking. Zo is eraan voorbijgegaan, aldus de fracties, dat het algemeen bestuur van AGV op 8 december heeft uitgesproken dat het een eigen organisatie wil én daarbij de voorkeur heeft uitgesproken voor een gemeenschappelijke regeling (BVO) om samen te werken op het gebied van waterbeheer en waterzuivering.
Als oplossing opteren de bestuurders voor 'een normale publiekrechtelijke inrichting' van het waterschap AGV met een eigen ambtelijk apparaat ('orde grootte 750 FTE'), zodat het zelf aan het stuur zit en controleert. “Vanuit die positie kan het waterschap samenwerken met Amsterdam én de andere tien gemeenten én de drie drinkwaterbedrijven binnen de grenzen van het waterschap AGV én met andere waterschappen.”
LEES OOK
H2O Actueel: Geen verscherpt toezicht meer op Waternet
H2O Premium: Roelof Kruize gelooft nog heilig in het watercyclusmodel
H2O Premium: Governance Waternet is risicovolle balanceeract
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.