Dit jaar werd in Finland gesproken over nieuwe ISO-normen voor PCR-methodes voor drinkwater. Nederland heeft voor twee projecten het projectleiderschap op zich genomen. Van één project, het opstellen van een ISO-norm voor kwaliteitseisen en validatie van Polymerase Chain Reaction (PCR)-methodes voor water (ISO/TS 16099), is Vitens projectleider. Deze leidende rol leidt tot verbreding van kennis over PCR-methodes.
door Adrie Atsma (Vitens) en Laura Mout (NEN)
Voor bijna alle drinkwatertesten die op het laboratorium worden uitgevoerd zijn normen opgesteld. In deze normen staan afspraken over bijvoorbeeld hoe een analysemethode moet worden uitgevoerd en aan welke (kwaliteits)criteria deze moet voldoen. Experts van Nederlandse drinkwaterlaboratoria zijn nauw betrokken bij het opstellen en up-to-date houden van deze gestandaardiseerde normen op nationaal (NEN) en internationaal vlak (ISO).
Het is belangrijk om invloed uit te oefenen op wat er in deze normen komt te staan, want deze zijn cruciaal voor de bedrijfsvoering en de kwaliteitsborging binnen Nederlandse waterlaboratoria en daarmee indirect ook voor de (drink)watersector.
Een van de thema’s waar Nederlandse experts in internationale normalisatietrajecten actief bij zijn betrokken, is de ontwikkeling van (moleculaire) microbiologische analysemethodes voor water (ISO/TC 147/SC 4 ‘Water quality – Microbiological methods’). Deze ISO-commissie heeft verschillende projecten waarin (nieuwe) ISO-normen worden ontworpen of worden herzien.
Elk project heeft een eigen internationale werkgroep die bestaat uit een projectleider, een secretaris en experts uit verschillende landen. Ieder jaar komen de leden van deze commissies bijeen om kennis te delen en discussies te voeren over wat er in de norm moet worden opgenomen. Dit jaar was deze bijeenkomst in Finland. Vanuit Nederland loopt de vertegenwoordiging in ISO/TC 147/SC 4 via de NEN-normsubcommissie ‘Microbiologische parameters’.
Projectleider
Het bijzondere aan de bijeenkomst in Finland was dat Nederland voor twee projecten het projectleiderschap op zich heeft genomen. Van één project, het opstellen van een ISO-norm voor kwaliteitseisen en validatie van Polymerase Chain Reaction (PCR)-methodes voor water (ISO/TS 16099), is Vitens de projectleider.
In Nederland is veel praktische ervaring opgedaan met PCR-methodes en zijn er nationale richtlijnen over dit onderwerp opgesteld, die als leidraad zijn gebruikt voor het opstellen van ISO/TS 16099. Het doel is nu om richtlijnen op papier te zetten voor PCR-methodes die wereldwijd kunnen worden toegepast. Met deze norm kan de kwaliteit van een PCR-analysemethode worden verbeterd, wat ten goede komt aan de betrouwbaarheid van deze methode. PCR wordt nu al toegepast voor de detectie van micro-organismen (zoals E. coli en Legionella) en virussen (zoals COVID-19 of het norovirus).
Ter voorbereiding op de ISO-werkgroepvergadering is een schrijversgroep met Nederlandse experts vanuit het (drink)wateronderzoek aan de slag gegaan met het schrijven van een eerste concepttekst. Dit voorstel (28 pagina’s) werd begin dit jaar wereldwijd gedeeld met experts op het vlak van PCR. Zij konden de conceptnorm van commentaar voorzien. Er zijn meer dan 270 commentaren ingediend, een teken dat de internationale experts de inhoud van ISO/TS 16099 zeer serieus nemen.
Op 20 april 2023 was de eerste ISO-werkgroepvergadering in Finland waarin de commentaren met internationale experts zijn besproken. De aanwezige experts kwamen met name uit Europa, Noord-Amerika en Azië. De vergadering verliep gestructureerd, met presentaties en voorstellen waarin commentaren en voorstellen hierop werden toegelicht.
Groot succes
De vergadering in Finland was een groot succes, mede vanwege de goede voorbereiding en bereidwilligheid van experts om hieraan mee te werken. Wat blijkt is dat experts uit andere landen graag een bijdrage willen leveren aan de verdere ontwikkeling van deze norm, mede omdat zij kennis in huis hebben over specifieke onderwerpen.
Inmiddels hebben zich meer internationale experts gemeld om deel te nemen aan deze ISO-werkgroep. Hiermee wordt bevestigd dat dit onderwerp (kwaliteitseisen en validatie voor PCR) leeft, niet alleen binnen Nederland, maar ook (ver) daarbuiten. Daar zijn wij als Nederlandse schrijversgroep1 erg trots op. Maar het echte werk begint nu pas.
Experts uit verschillende landen zullen nu hun ervaringen binnen de ISO-werkgroep gaan delen in verdiepende discussies over bijvoorbeeld de validatie van PCR-methoden. Dit leidt tot een verbreding van kennis over PCR-methodes, wat ook een mooie bijvangst is van dit project. En hiermee wordt ISO/TS 16099 naar verwachting een krachtige, betekenisvolle en breed gedragen norm waarin naast richtlijnen ook veel informatie komt te staan over PCR-methodes in water.
1) De Nederlandse schrijversgroep bestaat uit de experts Gabi van Pelt (AQZ), Gerhard Wubbels (WLN), Goffe Elsinga (KWR), Sander Heeman (AQUON), en Adrie Atsma (Vitens) als projectleider en Laura Mout (NEN) als consultant. De externe kosten voor de ontwikkeling van deze norm worden via Vewin gedragen door de Nederlandse drinkwatersector.
