secundair logo knw 1

Hoe zien Nederlandse steden er over honderd jaar uit? Een team van onderzoekers en landschapsarchitecten van Wageningen University & Research (WUR) kwam onlangs met een verkenning van de mogelijkheden in ‘De Stad van 2120: natuurlijk!’ De stad Arnhem dient als voorbeeld. WUR-wetenschappers Wim Timmermans, kartrekker van het project en onderzoeker klimaatadaptatie, en Sanda Lenzholzer, hoogleraar landschapsarchitectuur, geven samen een toelichting op de schets. En: roepen de waterschappen op meer sturing te geven aan de ruimtelijke opgaven.

Door Mirjam Jochemsen

‘De Stad van 2120: natuurlijk!’ is een uitwerking van ‘Een natuurlijkere toekomst voor Nederland in 2120’, een WUR-schets van twee jaar geleden van de inrichting van Nederland. Beide visies zijn met interesse ontvangen.

Waarom deze verre stip op de horizon?
Wim Timmermans (WT): We willen de mensen de ogen openen voor de heel lange termijn. Want als je nu een wijk bouwt, staat die er over honderd jaar nog maar de omstandigheden zijn dan grondig veranderd. De zee staat hoger, het weer is extremer, de waterstanden in de rivieren zijn variabeler. Misschien worden delen van het westen van Nederland zelfs onbewoonbaar. Als je net doet of dat er niet is, waar ben je dan mee bezig?

Sanda Lenzholzer (SL): Je moet anticiperen op deze veranderingen, kijken wat er wél kan. De grote onderliggende vraag is: waar kan je bouwen en hoe moet je bouwen? Met deze denkoefening proberen we een inspirerende en onderbouwde bijdrage te leveren aan dat discours.

Timmermans en Lenzholzer

Wat is de kern van jullie visie?
SL: Dat het landschap de drager van alles is, met de landschappelijke processen en klimaatverandering die daar sterke invloed op hebben. Met dat uitgangspunt hebben we onderzocht hoe een natuurinclusieve, circulaire, sociale en gezonde stad eruit zou kunnen gaan zien.

Zeker in de waterwereld leeft nog het gevoel 'God schiep de wereld en de Nederlanders schiepen Nederland'. Maar dat is niet zo. Nederland schiep óns. Landschap en natuurlijke omstandigheden zijn bepalend, die zijn sterker dan de mens, daar moeten wij ons in voegen.

We hebben Arnhem als voorbeeld gekozen, maar het is géén toekomstbeeld voor het echte Arnhem. Het gaat om de principes die we hanteren. Die kun je gebruiken voor alle andere steden in Nederland die net als Arnhem op de grens van hoge zandgronden en het Rivierenland liggen, zoals bijvoorbeeld Apeldoorn, Amersfoort en Nijmegen. En de deelstudies voor de hoge delen kunnen op alle steden op de zandgronden worden toegepast; de deelstudies voor de lage delen op alle steden in de delta.

Er is in de toekomst veel ruimte nodig voor groen, water, wonen, bedrijven, infrastructuur. De ontwikkelingen zijn complex. Hoe hebben jullie dat aangepakt?
WT: We hebben eerst een uitgebreide landschapsanalyse gemaakt van de deelgebieden van stad Arnhem en omgeving, rond de thema’s geomorfologie en water, stadsklimaat, woningbouw, energie, mobiliteit, natuur en biodiversiteit, en landbouw en circulariteit.

Daarna hebben we op die thema’s de trends en prognoses bekeken, in onder andere de Deltascenario’s voor de 21e eeuw, bevolkingsprognoses van het CBS en klimaatmodellen van het KNMI. Dat leverde een overzicht op van wat er straks allemaal nodig is en hoeveel oppervlak dat vraagt. We kwamen tot de conclusie: naast elkaar gaat dat niet passen. We kunnen het wel oplossen, maar alleen met slim, multifunctioneel landgebruik, nog slimmer dan we nu kennen.

Het is juist in de waterwereld belangrijk: probeer echt anders naar de dingen te kijken, probeer je die mindset eigen te maken, dat Nederland niet altijd maakbaar is

Hoe realistisch is het beeld van Arnhem 2120?
SL: De publieksuitgave van ons werk ziet er misschien uit als een vrijblijvende mooie droom. Maar er ligt een degelijke wetenschappelijke onderbouwing onder. Natuurlijk zijn er veel onzekerheden en vragen, die gaan we verder uitwerken, onderzoeken en ontwerpen. We hebben al veel reacties en uitnodigingen gekregen en ontmoeten veel interesse bij stedenbouwers, architecten en ja, ook bij de overheid. Het werd ook wel tijd om naar de lange termijn te kijken, na 20 jaar neoliberaal beleid met een steeds verder versnipperend ruimtelijk beleid.

WT: Nu is bij bouwen ‘bereikbaarheid’ nog het belangrijkste criterium, infrastructuur is leidend in waar we gaan bouwen. Maar water wordt veel belangrijker dan de snelweg. Verandering staat eindelijk meer op de politieke agenda, mede dankzij de lobby van de waterschappen. Het nieuwe regeringsakkoord zegt: 'Bodem en landschap moeten veel meer sturend worden voor de woningbouw.' Dat is een geweldige kans voor de waterschappen om een andere rol te pakken.

Hoe ziet die andere rol van de waterschappen eruit?
WT: Sterker sturend in de ruimtelijke inrichting. De waterwereld zit in een overgang van toetsen naar sturen. Van reactief naar preventief en integraal. Voor klimaatadaptatie betekent dat: in welke gebieden kan je beter niet of juist wel bouwen? Kun je op een rivier misschien drijvend bouwen, of bouwen op terpen en tegelijkertijd ruimte voor de rivier maken? Dat is integrale adaptatie.

Die omslag is gaande en heeft in de Deltacommissaris een goede medestander. Maar er is nog wel een stapje extra nodig, niet alleen op bestuurlijk maar ook op ambtelijk niveau. Het is juist in de waterwereld belangrijk: probeer echt anders naar de dingen te kijken, probeer je die mindset eigen te maken, dat Nederland niet altijd maakbaar is.

SL: Building with nature is een goede stap maar eigenlijk moet je Building with nature-plus doen door een andere houding tegenover de natuur te ontwikkelen en ook de toekomst van de natuur mee te nemen. Beseffen: nature builds us, builds our civilisation.


MEER INFORMATIE
Het rapport is te downloaden: ‘De stad in 2120: natuurlijk!’ 
Video over de wetenschappelijke onderbouwing: Arnhem 2120

LEES OOK
WUR schetst toekomstbeeld van natuurlijk ingerichte stad
WUR-onderzoekers: 'Nederland is over 100 jaar klimaatpositief'
Groenblauwe visie WUR voor 2120 slaat enorm aan

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs, het redactioneel en door waterprofessionals geschreven artikelen. Deze bijdragen (UITGELICHT) zijn voor rekening van de auteurs.
H2O heeft voor Uitgelicht geen bemoeienis met de inhoud, behoudens de beoordeling of de bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

@LaumannsZoals gezegd laumanns het middel werd en wordt niet gebruikt in de bollenteelt en sierteelt sector!
@LaumannsLezen is voor Laumanns een kunst. Als het middel niet gebruikt is in de bollenteelt, waarom dan volharden in de beschuldiging naar die sector toe? Bijzonder.
Het lijkt er toch wel zeer aannemelijk dat bollenboeren deze bestrijdingsmiddelen nog steeds illegaal gebruiken, gewoon omdat ze er mee weg komen. Dit omdat de NVWA te weinig mankracht heeft en het Waterschap weer eens zeer gemakkelijk ervan uitgaat dat oa boerenbedrijven zich aan de wet houden en de gifmiddelen niet zouden gebruiken.
Wat opvalt is dat wederom MOB dit aan het licht brengt en het zonder MOB gewoon onder het tapijt was geschoffeld. Het gaat nl om metingen van Hoogheemraadschap Hollands Noorderwartier uit 2022 zelf die door MOB zijn geanalyseerd.
Het is echter de verantwoordelijkheid vh waterschap zelf om de metingen te analyseren en daarop actie te ondernemen door onderzoek te starten en de NVWA te waarschuwen. Dat is niet gebeurd, want pas nu, bijna 2 jaar na de metingen en alleen op instigatie van MOB, start het waterschap een onderzoek. Het lijkt er sterk op dat het waterschap doelbewust nalatig is en dat dat komt omdat de boeren te sterk zijn vertegenwoordigd in dit orgaan. Burgers, flora en fauna zijn de dupe.
Eerlijk gezegd, het lijkt mij evident dat deze opzettelijke nalatigheid vh waterschap onrechtmatig is. Corruptie zou ik zelfs niet uitsluiten. Maar natuurlijk, gaan we uit van bovenwettelijke inspanningen vh waterschap dat ze zich aan de wet houden, net als de boeren… Het kan toch niet zo zijn dat het waterschap ooit iets verkeerd zou doen? Nee mensen, het waterschap treft geen blaam, zij zorgen er heus wel voor dat u weer rustig kunt slapen, toch? Of had de NVWA dan toch eigenlijk ietsjes (2 jaar eerder) gewaarschuwd moeten worden?  Nou ja, zo erg is het niet, 1 op de 3 mensen krijgt kanker of heeft 't gehad dus waar maken we ons zorgen over….
@Rien VerstallenMisschien ook de anti vries of de-icers die gebruikt zijn bij de vliegbasis.