De stad van 2120: natuurlijk! Onder deze noemer schetst Wageningen University & Research (WUR) hoe steden er over honderd jaar uit kunnen zien, met Arnhem als voorbeeld. De stad is ingericht als spons waarbij elke druppel water wordt benut.
Het uitgangspunt is dat natuurlijke omstandigheden worden gebruikt om een aantrekkelijke, aangename stedelijke omgeving te creëren. Deze denkexercitie is een uitvloeisel van het groenblauwe scenario voor Nederland in 2120, waarmee onderzoekers en ontwerpers van Wageningen University & Research twee jaar geleden kwamen.
Zij schetsen een beeld van een klimaatneutraal, zelfs klimaatpositief land, waarin economische ontwikkeling en een natuur-inclusieve samenleving hand in hand gaan. Het verhaal sloeg erg aan. Ook media die zulke onderwerpen doorgaans links laten liggen, besteedden er ruimschoots aandacht aan.
Wat dit perspectief betekent voor de inrichting van de stad in de toekomst, is nu uitgewerkt aan de hand van het voorbeeld van Arnhem. De Gelderse provinciehoofdstad ligt op de grens van de Veluwe en de Rijn en daarmee van twee landschapstypen: de hogere zandgronden en het rivierengebied. De voorstellen zijn dan ook toepasbaar op heel wat andere steden in Nederland, stellen de onderzoekers en ontwerpers van WUR. Ze tonen met gedetailleerde landkaarten, illustraties en 3D-visualisaties hoe de mens kan samenwerken met het landschap in plaats van ertegen te strijden.
Brede stukken water en groen
In hun visie zorgen brede stukken water en groen voor een verbinding tussen Veluwe, stad en rivierengebied. Het levert een beeld op met woontorens van hout en andere natuurproducten, drijvende woningen en zonnepanelen, verkoelende ‘windbanen’, watervalletjes in beken, edelherten in de uiterwaarden en meren op de Veluwe die fungeren als ‘waterbatterij’.
Het gebied rondom Arnhem wordt in de toekomst natter en droger. Het rivierengebied krijgt regelmatig te maken met een overschot aan water, terwijl op de hoge zandgronden het juist erg droog wordt. Daarom is de stad ingericht als spons: elke druppel wordt benut. Water wordt opgeslagen, gefilterd, bewaard en hergebruikt. Zo stroomt rondom brede beken tussen de Veluwe en de stad het overtollige water in reservoirs. Dit kan dan worden gebruikt tijdens een periode van extreme droogte.
Belangrijk voor keuzes van nu
Volgens Wim Timmermans, onderzoeker klimaatadaptatie bij WUR en projectleider van Arnhem 2120, gaat het om een vrije denkoefening. De stip op de horizon is al belangrijk voor huidige keuzes, stelt Timmermans. “Houden we wel voldoende rekening met het klimaat van de toekomst? Denk bijvoorbeeld aan grotere overstromingsrisico’s, meer wateroverlast en hitte in bebouwde gebieden. Door hier nu al over na te denken, kunnen we problemen in de toekomst voor zijn. Daarbij is zo’n verhaal ook heel prikkelend en inspirerend.”
MEER INFORMATIE
Publicatie De stad van 2120: natuurlijk!
Toelichting door WUR
H2O Actueel: Nederland in 2120
H2O Artikel: groenblauwe visie WUR
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.