De gemeente Utrecht heeft Arcadis in de arm genomen om een compleet en gedetailleerd rioolmodel te maken. Dat is op deze schaal nog niet eerder gedaan.
Hoe functioneert het watersysteem bij een heftige hoosbui? Dit wil de gemeente Utrecht weten. Ontwerp- en consultancyorganisatie Arcadis heeft de opdracht gekregen om een gecombineerd riool- en hemelwaterafvoermodel te maken. David van Raalten, Europees directeur water management van Arcadis, noemt de aanpak zeer ambitieus. “Het is de eerste keer dat er een compleet rioolmodel voor een grote stad wordt gemaakt.”
Utrecht heeft de uitdaging om het stedelijk gebied klimaatbestendig te maken. Met het rioolmodel neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid, zegt Van Raalten. “Utrecht krijgt een erg goed inzicht in wat er gebeurt bij piekbuien. Het model is een mooi instrument om de prioriteiten bij maatregelen voor klimaatadaptatie te bepalen. Met simulaties in 2D en 3D laten we zien waar het mis kan gaan bij hevige neerslag!’
Het rioolmodel wordt van de grond af aan opgebouwd. Een bewuste keuze, zegt Van Raalten: “In de stad verandert zoveel, dat je het maar beter helemaal opnieuw kunt doen. We zetten een projectmanager, een inhoudelijke projectleider en een team van zes modelleurs in. De modelleurs gebruiken het innovatieve programma InfoWorks, waarmee zij goed waterstromen kunnen simuleren. Eerst worden alle data geanalyseerd en lacunes in kennis aangevuld en vervolgens het model gemaakt. Met het model kunnen dan verschillende scenario’s worden doorgerekend, inclusief de meest extreme. Dit alles duurt twee jaar.”
Van Raalten wijst op een aantal bijzondere aspecten van het rioolmodel. “Het overzicht van rioolleidingen en bestaande hemelwatervoorzieningen wordt gekoppeld aan informatie over de afstroming op het maaiveld. Daarna verwerken we in het model gegevens over klimaatadaptieve maatregelen, onder andere ondergrondse berging en tijdelijke wateropvangsystemen als wadi’s in de wijk. Ook brengen we in beeld wat de mogelijke schade van wateroverlast in kwetsbare gebieden is. Hierbij is extra aandacht voor vitale en kwetsbare objecten, zoals bejaardenhuizen, scholen en ziekenhuizen. Het model is dus zeer gedetailleerd.”
Het contract is afgesloten voor vier jaar met de optie om dit twee keer met twee jaar te verlengen. Arcadis gaat na de ontwikkeling het rioolmodel ook beheren. Van Raalten heeft het over een betrouwbaar model. “Wij toetsen hoe actueel het model is en passen dit waar nodig aan. Daarbij doen we aan ‘datamining’. We checken bijvoorbeeld bij een hevige bui de berichten die mensen op sociale media plaatsen. Heeft wat zij vertellen gevolgen voor het model?”
Van Raalten spreekt over een mooie klus. “Onze projectmanager Bas Bierens vertelde iedereen erg trots dat we deze opdracht hebben gekregen. Want we kunnen hiermee de meerwaarde van een volledig rioolmodel laten zien. Ook internationaal bestaat interesse; het gaat om een toonaangevende opdracht.”
Lees ook:
Het net verschenen augustusnummer van het maandblad H2O met riolering als thema
Het eerdere bericht Overheden verwachten klimaatverandering maar doen weinig
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.