Tussen 1994 en 2017 smolt er wereldwijd 28 biljoen ton ijs. Dat stellen Britse onderzoekers op basis van een analyse van satellietbeelden en het gebruik van modellen. “Maatregelen om klimaatverandering te beperken en voorbereiding op de gevolgen van zeespiegelstijging worden steeds urgenter”, reageert klimaatwetenschapper Marjolijn Haasnoot.
Onderzoekers van de universiteiten van Leeds, Edinburgh en het University College London publiceerden hun bevindingen in het artikel Earth's ice imbalance. Hun onderzoek laat zien dat 60% van het verloren gegane ijs in het noordelijk halfrond gesmolten is en de rest in de zuidelijke hemisfeer. Ze bekeken zowel de ijsmassa van ijskappen als die van gletsjers.
Zwartste scenario
Andrew ShepherdIn een begeleidend interview met de Britse krant The Guardian stelt Andrew Shepherd, hoogleraar aan de Universiteit van Leeds en betrokken bij het onderzoek, dat “de afname van het ijs op het aardoppervlak overeenkomt met het zwartste scenario van de Intergouvernementele Werkgroep Klimaatverandering.” Ook concluderen de Britse onderzoekers dat er een versterkend effect optreedt door het smelten van de grote hoeveelheden ijs: zonnestralen worden minder weerkaatst door het aardoppervlak. Daardoor zal de aarde nog sneller opwarmen.
Steeds urgenter
Marjolijn HaasnootVolgens Marjolijn Haasnoot bevestigen deze, en andere recente wetenschappelijke bevindingen, dat de klimaatverandering letterlijk nu aan het gebeuren is. Haasnoot is senior onderzoeker bij Deltares, Associate Professor aan de Universiteit Utrecht en lead author van het IPCC, het wetenschappelijk klimaatpanel van de Verenigde Naties. “Het was al urgent en het wordt alleen maar urgenter.”
Meerdere onderzoeken
Er was lang onduidelijkheid over de mate en snelheid waarin de zeespiegel extra is gestegen en zal stijgen door de processen op met name de poolkappen, maar ook in het hooggebergte. Haasnoot: “Dit onderzoek, dat voor het eerst het smelten van ijs op integrale wijze in kaart brengt, maakt aan veel onduidelijkheid een einde. Dat geldt ook voor de andere papers die vorige week zijn verschenen: over het verlies van ijsmassa in Groenland en het onderzoek naar de oorzaken van zeespiegelstijging de afgelopen eeuw.”
Zien het gebeuren
De onderzoeken laten volgens Haasnoot de klimaatverandering in actie zien. “Maar dat zien we ook om ons heen, met de droogte en de hitte van de afgelopen periode. We zien dat klimaatverandering steeds sneller gaat en begrijpen de achterliggende fenomenen steeds beter. Deze onderzoeken brengen nieuwe kennis en laten zien dat we niet over abstracte toekomstscenario’s praten, maar over iets tastbaars dat nu in de wereld gebeurt.”
Actie
Volgens Haasnoot is het daarom tijd voor actie, zowel in Nederland als daar buiten. De acties die ze voorstelt zijn tweeledig. Allereerst blijft het beperken van klimaatverandering. “Hoewel klimaatverandering aan het gebeuren is, blijft het belangrijk om de oorzaken er van te bestrijden. Dat kan ook nog steeds. Dit is extra belangrijk voor laaggelegen gebieden. Het hoeft bij zeespiegelstijging niet meteen om meters te gaan, elke centimeter telt. Wereldwijd zitten er steeds meer gebieden, en daarmee mensen, in de gevarenzone.”
Bescherming
Daarnaast is het, zo zegt Haasnoot, ook nodig om door te gaan met de voorbereidingen om de kustgebieden te beschermen tegen de zeespiegelstijging. In Nederland gebeurt dat met name binnen het Kennisprogramma Zeespiegelstijging van het Deltaprogramma. Maar ook wereldwijd ziet Haasnoot steeds meer landen in actie komen. “Omdat we de klimaatverandering nog kunnen beperken, blijven we rekening houden met een bandbreedte als het gaat om de stijging van de zeespiegel. Maar als het niet lukt om de oorzaken te beperken, en tot nu toe is er weinig dat daar op wijst, wordt het zwartste scenario steeds realistischer.”
LEES OOK
Het artikel Earth’s ice imbalance (pdf)
Interview met Andrew Shepherd in The Guardian
Onderzoek naar verlies ijsmassa Groenland
Onderzoek naar achtergronden zeespiegelstijging
H2O-bericht: Zeespiegelstijging: nu verkennen welke maatregelen straks nodig zijn
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.