Meer duurzame energie opwekken, meer samenwerken met de omgeving en meer aandacht voor het terugdringen van broeikasgassen: voor de waterschappen betekent het Klimaatakkoord dat zij de lat voor zichzelf nog iets hoger leggen.
''We zijn al behoorlijk aan de slag, maar de opgave wordt nog groter. Dan kun je niet wegkijken’’, stelt Rafael Lazaroms, programmamanager energie bij de Unie van Waterschappen.
Rafael Lazaroms
Eind vorige week stemden de 21 waterschappen unaniem in met het Klimaatakkoord. Daarin maken overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties afspraken om de opwarming van de aarde te beperken.
De waterschappen zijn al een jaar of tien bezig met maatregelen op het gebied van energie en de reductie van broeikasgassen, zegt Lazaroms. Op dit moment produceren ze bijvoorbeeld al bijna 120 miljoen kuub biogas uit rioolslib. ''Met het Klimaatakkoord bouwen we hierop voort. We leggen de lat voor onszelf nog wat hoger en we verbreden het aandachtsgebied.’’
Aquathermie
Zo wil de sector als geheel in 2025 100 procent energieneutraal zijn. Tot nu toe was het doel 40 procent energieneutraal in 2020. Elk waterschap kan hierin overigens eigen keuzes maken, benadrukt Lazaroms. In de jaarlijkse Klimaatmonitor worden de prestaties in beeld gebracht. ''Het gaat erom dat wij gezamenlijk met bijvoorbeeld het opwekken van duurzame energie op 100 procent uitkomen.’’
Daarnaast willen de waterschappen hun terreinen ter beschikking stellen aan bijvoorbeeld lokale energiecoöperaties voor het opwekken van zonne- of windenergie. Het betreft de grond rondom rioolwaterzuiveringsinstallaties, waterbergingsterreinen, waterkeringen of oppervlaktewater.
Met gemeenten en woningcorporaties willen ze afspraken maken over het benutten van afvalwater en oppervlaktewater voor de verwarming van woonwijken als alternatief voor aardgas, de zogenaamde aquathermie. ''Die heeft een enorme potentie’’, meent Lazaroms.
Veenweiden
De verbreding zit hem volgens de Unie-man in de deelname van alle waterschappen in de dertig Regionale Energiestrategieën, in de aandacht voor niet-energiegerelateerde CO2, bijvoorbeeld uit veenweiden en natuurgebieden, en in afspraken over duurzame uitbesteding bij grond-, weg- en waterbeheer, mobiliteit en transport.
''De waterschappen zijn tot nu toe geneigd vooral achter de eigen hekken te blijven. Maar we moeten echt breder gaan kijken, want we staan met z’n allen voor een behoorlijke opgave’’, waarschuwt hij.
De Unie ziet voor zichzelf een belangrijke taak in het bieden van een ondersteuningsprogramma. Zo zijn er al verschillende expertgroepen rond bijvoorbeeld windenergie en zone-energie, worden handreikingen gemaakt en onderzoeksvragen uitgezet. ''Het is niet de bedoeling dat het wiel op 21 plekken opnieuw wordt uitgevonden.’’
Zorgen
Ook lobbyt de overkoepelende organisatie voor aanpassing van de wetgeving, zodat waterschappen meer ruimte krijgen om zelf energie te produceren. Daarmee kunnen ze een deel van hun investeringen terugverdienen.
Wat alles gaat kosten en hoe dat betaald gaat worden, is nog niet duidelijk. Daarover waren op de vergadering ook wel de nodige zorgen, vertelt Lazaroms. ''Over de noodzaak van de maatregelen is geen discussie, maar het is wel duidelijk dat die de nodige investeringen en menskracht gaan vragen. Niemand heeft nog in beeld hoeveel dat precies zal zijn.’’
MEER INFORMATIE
Waterschappen ondersteunen Klimaatakkoord
Klimaatakkoord: ruimte om energie te produceren
Website Klimaatakkoord
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.