De waterschappen stellen boten, vlotten, reddingsvesten en pompen beschikbaar als bijdrage aan de steun die Europa organiseert voor hulp aan het overstroomde gebied in het zuiden van Oekraïne, na het opblazen van de Kakhovka-dam. De hulp kan niet groot genoeg zijn, want de vloed heeft verwoestende gevolgen voor de regio.
Het stuwmeer was qua volume het grootste reservoir in Oekraïne. Het meer, de dam en de bijbehorende waterkrachtcentrale voorzagen een groot deel van Zuid-Oekraïne en zijn inwoners van elektriciteit en drinkwater. Het was voorts een belangrijke bron van irrigatie voor de landbouw in het zuiden van Cherson en op het door Rusland bezette schiereiland de Krim.
Na de vernietiging van de stuwdam zijn tienduizenden mensen geëvacueerd. Het heeft het voor honderdduizenden mensen moeilijk gemaakt om toegang te krijgen tot drinkwater, schrijft de Oekraïense president Zelensky op zijn Telegram kanaal. Honderden steden en dorpen in de regio's Cherson en Zaporizja krijgen geen drink- en industriewater meer. Oekraïense autoriteiten leveren met spoed drinkwater aan de getroffen gebieden.
Ziekten en ouderen
De overstromingsramp vormt een aanzienlijk risico voor oudere mensen vanwege het grote aantal dat in het gebied is achtergebleven sinds de Russische invasie vorig jaar, schrijft de VN-organisatie OCHA. “Velen zullen moeite hebben met de vereiste evacuatie en verhuizing vanwege lichamelijke, zintuiglijke en cognitieve beperkingen en zullen specifieke en gerichte ondersteuning nodig hebben om in veiligheid te worden gebracht.” Schade aan rioleringssystemen en het gebrek aan drinkwater vergroten het risico op watergerelateerde ziekten, stelt de organisatie.
In de stad Kryvy Rih (ruim 600.000 inwoners) en het gelijknamige district zijn de problemen groot; de stad en regio waren voor 70 procent afhankelijk van water uit het Kachovka reservoir. Er worden nu beperkingen opgelegd. De bevolking krijgt van 22:00 tot 05:00 uur te maken met verlaging van de waterdruk. Bedrijven hebben de opdracht gekregen om het waterverbruik zoveel mogelijk te beperken.
Andere bedrijven krijgen geen industriewater meer en tienduizenden hectares landbouwgrond zijn onder water gelopen. Op termijn zal tot 500.000 hectare landbouwgrond onbruikbaar worden, omdat er geen irrigatiewater meer wordt aangevoerd.
“Dit zal een zeer negatief effect hebben op de landbouw, met name de groenteteelt, die voor de oorlog intensief werd ontwikkeld in de regio Cherson”, zegt Ihor Semenyaka, directeur van het Landbouwinstituut van de Nationale Academie van Wetenschappen, tegen BBC Oekraïne.
Massale vissterfte
Een van de onmiddellijke gevolgen voor het milieu is massale vissterfte in de regio Dnipro door het dalende waterpeil in het Kakhovka-reservoir. Hoewel het overstromingspeil zal afnemen, zullen de overstromingen nog minstens een week aanhouden, zo is de verwachting. Het verlies van water uit het reservoir kan op de lange termijn ook een bedreiging vormen voor de watervoorziening van de door Rusland gecontroleerde kerncentrale van Zaporizja.
De ramp in het zuiden van Oekraïne komt bovenop de schade die de watervoorzieningsinfrastructuur in het land al heeft opgelopen door de oorlog. Deze is ernstig aangetast en er zijn beperkte mogelijkheden voor reparatie en herstel.
Boten, waterpompen, reddingsvesten, waadpakken en zandzakken
Nederland stuurt ongeveer 20 boten, ruim 15 waterpompen, ruim 180 reddingsvesten en ruim 50 waadpakken die beschikbaar worden gesteld door de waterschappen, maakte het ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) donderdag bekend. De Nationale Reddingsbrigade levert daarnaast ten minste 12 reddingsboten (vletten). De goederen gaan zo snel mogelijk naar Oekraïne, aldus minister Liesje Schreinemacher.
Waterschappen maken zelf ook melding van hulp. Waterschap Rijn en IJssel levert kunststofboten, zwemvesten en een mobiele pomp op een aanhanger die 500 m3 water per uur weg kan pompen. Daarnaast gaan er ook elektrisch aangedreven dompelpompen naar Oekraïne om rioolwater weg te pompen. Het is de tweede keer dat Rijn en IJssel materieel aan Oekraïne levert: eerder dit jaar gebeurde dat met 12 generatoren, schrijft het waterschap.
Zuiderzeeland laat weten dat het 5.500 zandzakken, 200 bigbags en waadpakken naar het getroffen gebied stuurt. Waterschap Hunze en Aa’s levert een dieselpomp met een capaciteit van 1,5 miljoen liter water per uur aan Oekraïne. De pomp is voor de laatste keer ingezet tijdens de wateroverlast van 1998, om de Onnerpolder droog te pompen, meldt RTV Noord.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier stelt dieselpompen van respectievelijk 300 en 1.200 kubieke meter per uur beschikbaar. Daarnaast levert het hoogheemraadschap reddingsvesten en waadpakken. Noorderzijlvest levert 50 waadpakken, 14 reddingsvesten en ongeveer 200 meter aan box barriers. Waterschap Brabantse Delta stuurt 2 grote pompen, de een heeft een capacteit van 4.700 kubieke meter water per uur, de andere 1.000 kubieke meter.
Waterschap Limburg stelt 2 kano’s en 1 aluminium boot, 10 waterpompen met een capaciteit van 500 m3/uur, 8 vuilwaterpompen met een capaciteit vanaf 40 m3/uur, 75 reddingsvesten, 400 meter mobiele kering en 75.000 lege zandzakken ter beschikking.
Locodijkgraaf Remy Sleijpen licht toe op de website van het waterschap: “De gevolgen van de watercrisis in juli 2021 staan bij vele Limburgers nog vers in het geheugen. Wij zijn tot op de dag van vandaag dankbaar voor het overweldigende hulpaanbod dat wij ontvangen hebben voor onze getroffen regio’s in Limburg. Daarom bieden wij nu graag onze hulp aan.”
Delfland meldt onder meer boten, waterpompen, reddingsvesten en waadpakken te leveren, het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard stuurt 3 noodpompen.
VN
De Verenigde Naties werkt samen met de regering en partners aan oplossingen op korte en langere termijn om ervoor te zorgen dat de beschadigde water- en afvalwaterinfrastructuur weer operationeel is. Dit is essentieel om de verspreiding van door water overgebrachte ziekten te voorkomen, schrijft de organisatie.
In de eerste dagen na de ramp werden 115.000 flessen water, meer dan 10.000 waterzuiveringstabletten, sanitaire voorzieningen en 1.700 hygiënekits geleverd. Omdat de watertoevoer naar industriesteden als Nikopol, Marhanets en Pokrov in de oblast Dnipropetrovska is gestopt, hebben hulpverleners voorbereidingen getroffen om met de trein water naar deze steden te sturen.
UPDATE
Dit bericht is uitgebreid met de bijdragen van waterschap Hunze en Aa's, Noorderzijlvest, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Brabantse Delta, Waterschap Limburg, Delfland en hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard aan de hulpactie.
Correctie 14/06: In het bericht werd gemeld dat Unicef bijdraagt aan het operationeel krijgen van de beschadigde water- en afvalwaterinfrastructuur, dat moet zijn de Verenigde Naties. Dit is aangepast.
