Aanstaande zaterdag loopt de ‘No Plastic Runner’ langs de gehele Lekdijk om aandacht te vragen voor de aanpak van zwerfafval. Het is een van de ruim tweehonderd geregistreerde acties tijdens World Cleanup Day. Door het hele land wordt ook veel afval - vooral plastic - opgeruimd langs of op het water.
Wat vijftien jaar geleden begon als een initiatief in Estland, is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen. Zo’n 70 miljoen vrijwilligers in ruim 190 landen gaan op 16 september op pad om hun omgeving wat schoner te maken.
Joost Barendrecht
Ook in eigen land is de belangstelling voor World Cleanup Day groot, vertelt projectleider Joost Barendrecht van IVN Natuureducatie. “Wij verwachten net als in voorgaande jaren zo’n tienduizend deelnemers. Veel mensen zijn jaarlijks van de partij.”
Opruimen eerste stap
Nederland doet sinds 2018 officieel mee aan World Cleanup Day. IVN Natuureducatie coördineert met ingang van dit jaar het evenement in ons land. Daarvoor is IVN aangesloten bij de internationale netwerkorganisatie Let’s Do It World.
Barendrecht: “Die heeft als doel om al het plastic afval uit de wereld te krijgen. Opruimen is daarbij alleen maar de eerste stap. Als IVN delen we deze ambitie.” De financiële kant van de coördinatie is wel een punt. “Wij zoeken ook sponsoren, want er is geen basisfinanciering beschikbaar.”
Mensen en organisaties zetten zelf de opruimacties op poten. Op dit moment zijn er 222 acties geregistreerd op de website van IVN over World Cleanup Day. “Dat is zeker niet alles want er zijn veel spontane acties die mensen niet registreren.” Wie als vrijwilliger mee wil doen, kan zich ook aanmelden via de site.
In veel gemeenten zijn er volgens Barendrecht clubjes van mensen die het hele jaar door actief zijn om zwerfafval te verwijderen. “Zij hebben nu nog een extra actiedag.” De meeste opruimacties vinden zaterdag plaats, maar sommige initiatieven van scholen en bedrijven worden al eerder deze week of nog na afloop gehouden.
Veel acties in natuur- en recreatiegebieden
Een paar jaar geleden waren mensen vooral bezig in hun eigen straat of directe omgeving, maar het accent is verlegd naar natuur- en recreatiegebieden. “Zoals de Biesbosch waar Maas en Rijn bij elkaar komen en erg veel afval aanspoelt.” Een aanzienlijk deel van de acties vindt plaats langs of op het water. “Er zijn bijvoorbeeld diverse initiatieven waarbij mensen met suppen of roeien afval verwijderen.”
De watersector laat zich niet onbetuigd. “We hebben er niet helemaal goed zicht op maar in ieder geval zijn er verschillende waterschappen actief.” Een voorbeeld is Aa en Maas dat in een bericht op de eigen site de schoonmaakacties in het werkgebied belicht. Zo zijn er opruimdisco’s met een stille koptelefoon. Ook kunnen mensen in Den Bosch met grote en kleine bootjes het water op om te scheppen voor schoon water.
Voor een bijzondere activiteit zorgt Erik Wierstra, alias de No Plastic Runner. Op 16 september loopt hij 63 kilometer langs de hele Lek om aandacht te vragen voor de aanpak van zwerfafval. Belangstellenden kunnen een deel van de route over de Lekdijk meelopen of een donatie geven. IVN heeft van elke gemeente op het traject een wethouder uitgenodigd om steun voor een schonere Lek uit te spreken.
Zo’n 30 duizend kilo opgeruimd
Wordt nog bijgehouden hoeveel afval aanstaande zaterdag wordt opgeruimd? Nee, reageert Barendrecht. “We hebben het jarenlang geprobeerd maar de hoeveelheid is lastig te achterhalen. Mensen willen lekker bezig zijn en dit niet ook nog te hoeven doen. We houden een gemiddelde van drie kilo per persoon aan, wat bij tienduizend deelnemers neerkomt op 30 duizend kilo. Omdat het afval vooral van plastic is en dus erg licht, gaat het om heel veel afvalzakken.”
Update 14 september
Waterschappen en goededoelenorganisatie Lionsclubs Nederland komen gezamenlijk in actie op World Cleanup Day. Leden van Lionsclubs stropen zaterdag hun mouwen op bij rivieren, beken en meren door heel Nederland. Zij gaan afval uit het water verwijderen vanaf de waterkant en soms vanaf het water. Meer informatie is te vinden in het bericht van de Unie van Waterschappen.
