De aanhoudende droogte leidt tot steeds meer maatregelen om schade aan de natuur te voorkomen. Waterschap Vallei en Veluwe legt het gebruik van grondwater aan banden om kwetsbare beeklopen te beschermen. Waterschap Limburg grijpt in om droogvallen van beken in Noord- en Midden-Limburg te remmen. Rijn en IJssel verbiedt het oppompen van grondwater om te voorkomen dat bijzondere soorten in twee kwetsbare natuurgebieden in de Achterhoek verdwijnen.
De waterschappen Vallei en Veluwe en Limburg laten de verboden vandaag (vrijdag) ingaan. Vallei en Veluwe beperkt het gebruik van grondwater om verdere daling van het grondwaterpeil en onherstelbare schade aan de natuur te voorkomen. De maatregel is gebaseerd op categorie 4 van de landelijke verdringingsreeks, schrijft het waterschap.
Zoals eerder waterschap Vechtstromen onttrekking van grondwater verbood in en rond kwetsbare natuurgebieden, verbiedt Vallei en Veluwe vandaag het onttrekken van grondwater binnen 200 meter van kwetsbare beeklopen. Ook hier met als argument kwetsbare natuur te beschermen.
Het onttrekkingsverbod van grondwater geldt niet voor besproeien van moestuinen, bomen, bloemen en fruit. Dat is wel toegestaan, net als het besproeien van kunstgras. “Ook het onttrekken van grondwater om vee water te geven valt buiten het verbod."
Het waterschap op de Veluwe breidt het onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater in zijn werkgebied uit. “De maatregel is nodig omdat water inlaten door de lage stand van de Rijn steeds moeilijker is en het water dat er nog is, gebruikt wordt voor doorspoeling ten behoeve van de waterkwaliteit in het stedelijk gebied en om de natuurwaarden te behouden”, schrijft Vallei en Veluwe.
Limburg
Waterschap Limburg stelt een volledig onttrekkingsverbod in voor kapitaalintensieve teelten in Noord- en Midden-Limburg. In Limburg hebben de beken, vooral in Noord- en Midden-Limburg, het zwaar en vallen in sommige gevallen droog, stelt dagelijks bestuurder Chrit Wolfhagen. “We willen met dit volledig onttrekkingsverbod verdere daling van het water in onze beken en het droogvallen van beken zoveel mogelijk remmen.”
Voor de Swalm, Niers en Roer blijft het op 5 augustus ingestelde onttrekkingsverbod van kracht. Aanscherping van die maatregel is vooralsnog niet nodig ‘gelet op de huidige afvoer van deze watergangen', aldus het waterschap.
Naast het aanscherpen van onttrekkingsverboden heeft het waterschap andere maatregelen genomen: “Zo hebben we vissen moeten verhuizen door droogval. Er zijn ook pompen geplaatst bij de Putbeek (Montfort) en Kroonbeek (Ottersum) om de beken stromend te houden voor aanwezige beekprikken.”
Achterhoek
Waterschap Rijn en IJssel stelt onttrekkingsverboden in om de natuurgebieden Stelkampsveld bij Borculo en De Zumpe bij Doetinchem te beschermen. In deze gebieden en een beschermingszone eromheen mag sinds gisteren (donderdag) geen grondwater meer worden opgepompt.
Tot dusverre heeft het waterschap de gevolgen van de droogte het hoofd geboden met het plaatsen van grondwaterpompinstallaties, aanpassing van het watersysteem, dempen van sloten en extra schotten en plaatsen van stuwen geplaatst zodat het regenwater de grond in kan zakken.
Daardoor daalde de grondwaterstanden later dan voorgaande jaren, stelt het waterschap en ‘werd de droogte uitgesteld’. Maar nu moeten er extra maatregelen worden genomen. De extreme droogteperiode duurt te lang, schrijft het waterschap. “De grondwaterstanden zijn zo laag, dat de kritieke ondergrens ook dit jaar toch bereikt is en een verbod nodig is om de natuur te beschermen.”
In de kwetsbare natuurgebieden Stelkampsveld en De Zumpe kunnen bijzondere soorten die natte omstandigheden nodig hebben, zoals de gevlekte orchis, parnassia en klokjesgentiaan, verdwijnen als er niet wordt ingegrepen, aldus het waterschap.
Overijssel
Waterschap Drents Overijsselse Delta stelde eerder deze week een verbod in op het onttrekken van oppervlaktewater in de wateraanvoergebieden Twentekanalen en Staphorst-Nieuwleusen. Reden: de wateraanvoer in deze gebieden neemt af met als gevolg dat het steeds lastiger wordt om overal voldoende water te krijgen. “Het instellen van dit onttrekkingsverbod geeft aan dat de grenzen van de wateraanvoer helaas bereikt zijn”, schrijft WDOD.
In genoemde gebieden mag geen water uit sloten, weteringen en kanalen worden onttrokken voor beregening van gras en mais (inclusief sportvelden) en akkerbouwgewassen. “Oppervlaktewater mag daar alleen nog gebruikt worden als drinkwater voor vee, of om bijvoorbeeld een brand te blussen.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.