Een duurzame grasbekleding die tegelijk erosiebestendig, kosteneffectief en bloemrijk is – dat is het doel van het innovatieproject Future Dikes dat deze week in Tiel van start ging. "De dijk wordt een lust voor het oog", voorspelt projectleider Hans de Kroon van de Radboud Universiteit.
In Future Dikes onderzoeken wetenschappers van onder andere de Radboud Universiteit hoe de Nederlandse dijken versterkt kunnen worden met een soortenrijke grasbekleding. Het project wordt uitgevoerd in opdracht van Waterschap Rivierenland en gefinancierd door het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).
De waterschappen en Rijkswaterstaat werken de komende dertig jaar in het HWPB samen aan de versterking van 1500 kilometer aan dijken, zodat deze aan de nieuwe veiligheidsnormen voldoen. Daarbij is er veel aandacht voor innovaties die de versterking en het beheer duurzamer en goedkoper maken.
Hans de KroonSoortenrijke dijken dragen volgens projectleider De Kroon niet alleen bij aan de biodiversiteit, ze zijn ook minder droogtegevoelig dan traditionele bekledingen die door grassen worden gedomineerd. Daardoor kunnen kostbare herstelmaatregelen, zoals die in 2018 en 2019 nodig waren, vermeden worden.
Flower power
Op verschillende plekken in het land wordt al geëxperimenteerd met bloemrijke dijken. Jaarlijks ontvangt een van de waterschappen hiervoor de door Peter Glas in het leven geroepen prijs Pro Flora et Securitate. De Deltacommissaris pleitte maandag bij de aftrap van Future Dikes opnieuw voor ‘flower-power-dijken’ in plaats van alleen beton en staal.
Het probleem is alleen, zegt De Kroon, dat er nog weinig afstemming is en dat de kennis ontbreekt. "De meest gekke mengsels worden uitgeprobeerd. Met klaprozen bijvoorbeeld, dat ziet er mooi uit maar het volgende jaar zijn ze verdwenen en ze leveren geen enkele bijdrage aan een sterke dijk."
Het project Future Dikes moet daar verandering in brengen. De onderzoekers gaan verschillende grasbekledingen bestuderen en uittesten om zo te bepalen welke combinaties van plantensoorten, bodemtypen en beheervormen bijdragen aan sterke, erosiebestendige dijken. Daarnaast ontwikkelen ze zaadmengsels die geschikt zijn voor ons klimaat.
Beoordelingsinstrumentarium
De reeds bestaande en de nieuw opgedane kennis bundelen ze in het ontwerp- en beoordelingsinstrumentarium (BOI), in protocollen voor aanleg en beheer en in de Handreiking Grasbekleding. "De parameters voor bloemrijke dijken ontbreken nu in het wettelijk instrumentarium, waardoor ze ook niet beoordeeld kunnen worden", aldus de hoogleraar plantenecologie, die ook betrokken is bij een proef met nieuwe grasmengsels op de Waddenzeedijk.
Future Dikes kan vooralsnog twee jaar vooruit met de financiering van het HWBP. Die tijd is volgens De Kroon te kort om nieuwe mengsels met inzaaiproeven op dijkvlakken te valideren. Samen met Waterschap Rivierenland is daarom druk op zoek naar aanvullende gelden voor nog eens drie jaar. Intussen worden op de campus van de Radboud Universiteit al wel proefveldjes aangelegd.
Welke soorten we straks op de dijken allemaal te zien krijgen, kan de projectleider nog niet zeggen. "We doen proeven met zo’n vijftig soorten. In elk geval veel margrieten, knoopkruid, streepzaad en weegbree. Het wordt een heel bloemrijk geheel, een lust voor het oog."
MEER INFORMATIE
Toelichting Radboud Universiteit op Future Dikes
Toelichting HWBP op Future Dikes
H2O-bericht: Nieuwe grasmengsels ingezaaid in proefvakken Waddenzeedijk
H2O-bericht: Pro Flora et Securitate voor Rijnland
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.