Het wordt steeds lastiger en kostbaarder om water te vinden in gebieden die ernstig door de klimaatcrisis zijn getroffen, volgens een rapport van de internationale ontwikkelingsorganisatie Oxfam. Het heeft ernstige gevolgen in grote delen van de wereld.
De met het klimaat samenhangende waterschaarste is mondiaal gezien een van de grootste bedreigingen, stelt Oxfam in het rapport Water Dilemmas, the cascading impacts of water insecurity in a heating world. Het leidt tot meer honger, ziekte en migratie, vooral in de landen en gemeenschappen die het minst voorbereid zijn op de klimaatverandering.
Waterputten vaker droog of niet geschikt
Ingenieurs van Oxfam moeten dieper boren voor putten en komen daarbij steeds vaker drooggevallen, uitgeputte of verontreinigde waterreservoirs tegen. Programmaleider Marina van Dixhoorn van Oxfam Novib (Nederlandse ngo die deel uitmaakt van Oxfam International) heeft hiermee ervaring. Zij reist momenteel met een team door Somalië. “Een op de vijf putten blijkt tijdens het boren geen water te bevatten of het water is niet geschikt om te drinken.”
Betty Ojeny, hoofd water en sanitatie van Oxfam in Afrika, noemt het voorbeeld van Zuid-Soedan. Hier spoelen overstromingen sanitaire voorzieningen weg en zetten boorgaten onder water, waardoor ze onbruikbaar worden. “Steeds meer door water overgedragen ziekten zoals cholera leggen niet alleen een enorme druk op ons werk op het gebied van water en sanitaire voorzieningen. De ziekten belasten ook onze volksgezondheidsactiviteiten.”
Verslechterende situatie in veel landen
Volgens Oxfam neemt door de vooral door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde de frequentie en ernst van rampen toe. Het rapport gaat over de situatie in het Midden-Oosten, de Hoorn van Afrika en een aantal andere delen van Afrika en regio’s in Azië. Breed is er sprake van een groeiende watercrisis.
Zo kampen ruim 32 miljoenen mensen in Oost-Afrika met acute honger en verhongering als gevolg van droogte die al vijf seizoenen duurt. Dit wordt nog verergerd door conflicten en armoede. Ook zijn er soms verwoestende plotselinge overstromingen en onvoorspelbare regenval.
In het Midden-Oosten zal volgens het rapport tegen 2040 de regenval aanzienlijk afnemen, evenals de waterstanden en de afvoer van rivieren. Hierdoor gaat de voedselzekerheid erop achteruit. Hittegolven zullen vaker voorkomen; er wordt een toename met 16 procent genoemd. Hierdoor stijgen waterprijzen.
Landen in heel Azië worden sterker getroffen door de stijging van de zeespiegel, mogelijk meer dan een halve meter in 2100. Samen met onder andere het smelten van gletsjers heeft dit gevolgen voor de zoete grondwaterlagen, vooral in kustgebieden. Hier staan de levens van honderden miljoenen mensen op het spel.
Rijke landen minder bereid tot bijdrage
Volgens het rapport verergerde in de afgelopen decennia de watercrisis door slecht waterbeheer, vervuiling en overmatig gebruik van grondwater. De ergste scenario’s worden bewaarheid, zegt Pepijn Gerrits, directeur programma’s van Oxfam Novib. “Vooral de landen en gemeenschappen die het minst bijdragen aan de vervuiling worden het zwaarst getroffen.”
De verslechterende watercrisis wordt genegeerd door de politiek, merkt Gerrits op. “Rijke vervuilende landen moeten hun uitstoot van broeikasgassen onmiddellijk drastisch verminderen en de waterinfrastructuur in arme gemeenschappen verbeteren.”
Rijke landen zijn minder bereid om bij te dragen aan voorzieningen voor water, sanitatie en hygiëne (WASH), geeft Oxfam aan. De ontwikkelingsorganisatie roept hen op meer te investeren. Volgens de Verenigde Naties is er tot 2030 jaarlijks 114 miljard dollar nodig voor WASH-voorzieningen in 140 landen.
