Ook al is er in de tweede helft van augustus regen gevallen op veel plaatsen in Nederland, de grondwaterstanden in het zuiden en oosten dalen nog steeds. Dat stelt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de twaalfde droogtemonitor van dit jaar. Verder is er sprake van verzilting in de Rijn- en Maasmonding en lijdt de natuur veel schade.
Op de hoge zandgronden in het zuiden en oosten zijn de grondwaterstanden laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. De grondwaterstanden zijn hier op veel plekken de afgelopen twee weken verder gedaald. In regio’s waar relatief veel neerslag is gevallen is de situatie overwegend normaal, aldus de droogtemonitor.
Neerslagtekort
Het actuele landelijk gemiddelde neerslagtekort is de afgelopen twee weken gedaald tot circa 216 mm. Daarmee ligt het gemiddelde neerslagtekort ruim onder het tekort in de 5 procent droogste jaren, maar de commissie verwacht dat het tekort de komende twee weken weer licht toeneemt. Het tekort is met nadelig voor gebieden in het oosten en zuiden zonder wateraanvoer uit Rijn en Maas.
Overzicht afvoeren, peilen, watertemperatuur en zoutgehalten, daggemiddelde 31 augustus 2020 | Bron: WMCN/Droogtemonitor
De afvoer van de Rijn daalde op 1 september onder de 1000 m3/s, dat is laag maar niet ongebruikelijk door de tijd van het jaar, aldus de LCW. Afgelopen dagen viel veel neerslag in het zuiden van het stroomgebied van de Rijn (Zwitserland, Oostenrijk, Zuid-Duitsland en Noordoost-Frankrijk). Dit zorgt vanaf woensdag 2 september voor een flinke stijging van de Rijnafvoer tot boven de 1900 m3/s op zaterdag, aldus de droogtemonitor.
In het stroomgebied van de Maas viel veel minder neerslag, de afvoer is dan ook zeer laag en dat zal zo blijven (25 à 30 m3/s).
Zouttong
Als gevolg van de lage afvoer van de Rijn en hogere waterstanden op zeer dringt de zogeheten zouttong dieper het binnenland in. Zo nam het chloridegehalte van de Hollandse IJssel toe. Door een trits aan maatregelen is de situatie verbeterd, maar de commissie waarschuwt dat door de combinatie van springtij en lage Rijnafvoer de verziltingsproblemen weer kunnen toenemen. De chloridegehaltes in het IJsselmeer, Amsterdam-Rijnkanaal, Haringvliet en het Volkerak- Zoommeer zijn normaal.
De regen in augustus zorgde op het oog voor enige verlichting in de natuur, ‘maar de hydrologische droogte is nog niet voorbij’, schrijft de commissie. Door de aanhoudende droogte (drie droge jaren op een rij) heeft de natuur onvoldoende tijd om te herstellen. Berken en beuken verliezen vervroegd hun blad. De achteruitgang van populaties vlinders en watergebonden soorten is waargenomen, schrijft de LCW. “De - voor een deel onzichtbare - schade van kwetsbare plant- en diersoorten wordt door beheerders als groot ingeschat.”
MEER INFORMATIE
H2O-bericht over droogtemonitor 18 augustus: Neerslag heeft waterpeil lokaal weer aangevuld
Droogtemonitoren van LCW in 2020
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.