De Maas Cleanup van aanstaande zaterdag wordt met meer dan 250 activiteiten en tussen de 12.000 en 15.000 vrijwilligers de grootste schoonmaakactie ooit bij de rivier. Voor het eerst wordt er afval opgeruimd langs het hele Nederlandse deel van de Maas.
Tijdens de jaarlijkse opruimactie verwijderen de vrijwilligers normaal gesproken gemiddeld ruim duizend stuks afval per honderd meter rivieroever, vooral plastic items. Op 23 maart wordt echter een aanmerkelijk grotere hoeveelheid verwacht. Dat heeft te maken met de langdurige periodes van hoogwater in de winter, vertelt Noï Boesten, projectleider bij IVN Natuureducatie en verantwoordelijk voor de opruimactie.
Noï Boesten
“Het aantal van meer dan duizend items per honderd meter komt uit onderzoek van het project Schone Rivieren, waarmee we samenwerken. Het gaat om het gemiddelde langs de oevers in Limburg en Rotterdam. Dat is al ontzettend hoog. Maar hoe hoger het water staat en hoe langer dat duurt, hoe meer afval we gaan vinden. Daarom zal het dit keer aanzienlijk meer zijn.” Er is wel een lichtpuntje. “Door de invoering van statiegeld treffen we minder blikjes en plastic flesjes aan langs oevers.”
Flinke uitbreiding van schoonmaakactie
De Maas Cleanup bestaat sinds 2019 en is van oorsprong een Limburgs initiatief. De laatste jaren zijn er opruimacties in een deel van Noord-Brabant en langs een aantal Vlaamse oevers bijgekomen. Nu wordt de Maas Cleanup uitgebreid met nieuwe activiteiten in de rest van Brabant en in Zuid-Holland.
Daarmee wordt de Maas Cleanup flink groter, zegt Boesten. “Het is voor het eerst dat we langs het hele Nederlandse deel van de rivier afval gaan opruimen. Vorig deden er al ruim 10.000 vrijwilligers mee en we verwachten ditmaal zelfs tussen de 12.000 en 15.000 deelnemers.” De centrale kick-off is zaterdag bij de afval-hotspot in Papendrecht.
De schoonmaakactie vindt een dag na Wereldwaterdag (22 maart) plaats. Dat is volgens Boesten niet de reden. “Wij organiseren de Maas Cleanup op 23 maart omdat dan ook de Landelijke Opschoondag wordt gehouden, waarbij veel mensen in hun eigen buurt zwerfafval opruimen. Daar haken we bij aan.”
Nu ook in Rotterdamse Waalhaven
Er zijn acties op meer dan 250 locaties. Boesten noemt de Waalhaven aan de linker Maasoever van Rotterdam als bijzondere plek. “Waar we in Limburg gewend zijn om uiterwaarden schoon te maken, is de Waalhaven een heel andere omgeving met onder meer containers.”
Eveneens bijzonder is volgens Boesten de nieuwe samenwerking met onder andere Pinkpop, de voetbalclubs Fortuna Sittard en MVV en het musicalevenement Het was Zondag in het Zuiden dat gaat over het hoogwater in Limburg in 1993. “Grote maatschappelijke partijen sluiten zich ook aan.”
Gestreefd naar verandering
De Maas Cleanup is een netwerksamenwerking van bedrijven, organisaties (waaronder natuurorganisaties), waterschappen en tientallen vrijwilligersgroepen. Boesten vertelt dat er veel bedrijven met een B Corp-certificering meedoen als partners. “Zij streven echt naar verandering en meten winst niet alleen met euro's, maar ook met de impact op de eigen omgeving. We werken veel met gesloten beurzen. Zo verzorgt een communicatiebureau voor niets de campagne, terwijl een IT-bedrijf belangeloos de actiekaart maakt.”
Het gaat om veel meer dan één dag, benadrukt Boesten. “Wij willen met de grote opruimactie bewustwording rondom het thema zwerfafval creëren. Daaromheen gebeurt van alles. Zo volgen er na zaterdag nog veel meer acties voor het verwijderen van afval. Dat duurt tot eind april wanneer het broedseizoen begint en start later weer in de zomer.”
De Maas Cleanup is de drijvende kracht achter het idee om de rivier rechten toe te kennen. In 2022 is een petitie met 10.000 handtekeningen aan de Tweede Kamer aangeboden. “Wij proberen de Maas echt een eigen stem te geven. We gaan dit jaar verkennen of we dat kunnen doen met de inzet van kunstmatige intelligentie.”
Het is dus een veel grotere beweging om de Maas voorgoed schoon te krijgen, besluit Boesten. “Want met opruimen alleen zijn we er niet.”
AANVULLING 27 maart
Er deden 14.500 vrijwilligers mee op 23 maart en zij ruimden meer dan 250.000 kilo afval op langs de Maas en haar zijrivieren. Lees meer in het bericht van Maas Cleanup.
