Ruim vijftienhonderd bezorgde medewerkers van de waterschappen willen dat hun pensioenfonds ABP stopt met investeren in fossiele brandstoffen. Ze roepen het pensioenfonds op het vermogen te gebruiken voor 'een rechtvaardige en duurzame transitie'.
door Mirjam Jochemsen
Arjan van den Hoogen Op 26 april werd de petitie ‘Waterschappers willen een klimaatneutraal ABP’ aangeboden aan Menno Snel, bestuurslid van pensioenfonds ABP en belangrijke bepaler van het beleggingsbeleid ervan. Ruim 1.500 ambtenaren bij de waterschappen roepen hiermee het ABP op om de €17,4 miljard ‘fossiele investeringen’ in te zetten voor een rechtvaardige en duurzame transitie.
Arjan van den Hoogen, senior-adviseur duurzaamheid bij Wetterskip Fryslân, is een van de initiatiefnemers van de petitie: “Wij werken dagelijks met de gevolgen van de klimaatcrisis zoals zeespiegelstijging, toenemende droogte en extremere buien. Tegelijkertijd investeert ons eigen pensioenfonds in het verergeren van deze crisis. Dweilen doe je met de kraan dícht!”
Initiatief van waterschappers
“De ene na de andere overheidssector sluit zich aan bij de campagne ‘ABP, stop nu met fossiel’ van Fossielvrij.nl. Wij werden op het spoor gezet door een soortgelijke petitie van werknemers van de gemeente Amsterdam. Met drie collega’s, Wim van Vilsteren, Ilja Frenken en ik, hebben we via ons netwerk het balletje aan het rollen gebracht binnen de waterschappen. Uiteindelijk hadden we in bijna elk waterschap een trekker, die in het betrokken waterschap de petitie verspreidde. Niet iedereen was hierover te spreken. Mensen zijn bang voor hun pensioen, of hebben geen probleem met ‘fossiel’.
Maar steun en positieve reacties waren ruim in de meerderheid, ze kwamen uit vrijwel alle waterschappen en ook vanuit de Unie (van Waterschappen -red.). Natuurlijk hadden we gehoopt op nog meer handtekeningen. Maar ik weet ook dat het voor mijn waterschapscollega’s een hele stap is om je zo uit te spreken, en dat er medestanders zijn die dat niet openlijk willen of durven doen. Met dat in het achterhoofd denk ik dat 1.500 een heel mooi aantal is: circa 12 procent van alle waterschappers in Nederland spreekt zich hiermee wél uit. Als een behoudend volkje als de waterschappers van zich laat horen, dan is het de hoogste tijd om daarnaar te luisteren en in actie te komen!”
Privé en werk zijn op dit vlak één
“Heel veel waterschappers zijn intrinsiek gemotiveerd op het vlak van duurzaamheid. Wat we in ons werk doen, doen we ook thuis, en andersom. Waterschappers zijn bij uitstek een groep die elke dag te maken heeft met klimaatverandering, in ons werk zijn we voortdurend bezig te bedenken hoe we klimaatverandering kunnen beperken. Met je werk bouw je pensioen op en zo gaat het straks over je privé-leven na pensionering. Het is mij wat waard te weten dat mijn ingelegde pensioengeld duurzame projecten en industrieën steunt. Ik vind dat we daar juist als waterschappers een extra verantwoordelijkheid in hebben.
Wat gaan wij later tegen onze kleinkinderen zeggen: “We wisten het al veertig jaar, maar we deden niets”? We lijken gevangen te zitten in het systeem van de homo-economicus.
Maar het besef groeit dat het anders moet. We merken dat er steeds meer aandacht komt voor bijvoorbeeld verandering in de landbouw, voedselvoorziening, energievoorziening, en voor klimaat en biodiversiteit. Ik hoop dat we snel genoeg de goede kant op bewegen, want het smelten van de ijskappen gaat in een hoog tempo voort. Grote investeerders als het ABP en banken kunnen het verschil maken, met rugdekking door een sterke overheid die eerlijke groei in een breed perspectief bevordert: scholing, gelijke kansen, eerlijke verdeling van welvaart…”
Pensioenen veiligstellen
“Onze pensioenen veiligstellen doen we juist door groen te investeren! Diverse onderzoeken tonen aan dat investeringen in fossiel verminderen en dat de waarde van die investeringen ook flink onder druk staat. Er is het nodige gepubliceerd over de zogenaamde ‘stranded assets’: investeringen van olie-bedrijven die niets of te weinig opbrengen vanwege een lage olieprijs. En de olieprijs gaat verder omlaag naarmate er meer duurzame energie wordt opgewekt en er minder fossiele energie nodig is.
Het ABP investeert daarnaast ook in bedrijven die roofbouw plegen op mensen, natuur en grondstoffen; bedrijven die regenwoud kappen voor de verbouw van veevoedergewassen voor de Nederlandse koeien en varkens, beleggingen in grote Braziliaanse vleesbedrijven, et cetera. Dat moet ook stoppen!
Het is krom dat het ABP met ons pensioengeld ons waterschapswerk tegenwerkt. Wat het moet doen, in ons beider belang, is zorgen voor voldoende investeringen in duurzame bedrijven (portefeuillemanagement) en heel goed opletten of de risicovolle bedrijven hun risicovolle en klimaatverpestende activiteiten afbouwen. Met andere woorden: serieus doen wat ze (soms al jaren) zeggen, de koers met investeringen verleggen in duurzame richting. Dat doen ze, maar het gaat lang niet snel genoeg.
Met de petitie vragen wij het ABP daarom dringend om – naast de ongetwijfeld goedbedoelde stille diplomatie – activistischer te gaan handelen. Dweilen doe je met de kraan dícht!”
• De petitie van de waterschappen is afgesloten, maar kan nog ondertekend worden op gofossilfree.org. (‘ABP, stop nu met fossiel’).
• Meer achtergrondinformatie over dalende waarde van fossiele investeringen op: https://carbontracker.org. Lees ook het ABP-verslag Duurzaam en verantwoord beleggen 2019 op de website van ABP.
Deze bijdrage verscheen in de printuitgave van H2O mei
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.