OPINIE - Nu de zeespiegel sneller lijkt te stijgen dan tot nog toe was voorzien, de roep om een nationale luchthaven in zee luider wordt en de energietransitie, met de drastische reductie van het Groningse gas op korte termijn om concrete oplossingen vraagt, wordt het tijd te kijken naar een allesomvattend, radicaal plan: een zware dijk 25 kilometer in zee.

door Rob van den Haak en Dick Butijn

ZeedijkDe zeespiegel stijgt tot 2100 met minimaal 35 en maximaal 85 centimeter. Dat was tot voor kort de gangbare wetenschappelijk opvatting. Maar een publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, studies van het KNMI en de Universiteit Utrecht schetsen hele andere scenario’s: een stijging van 1 meter tot 1.80 meter tot het einde van de eeuw is niet ondenkbaar. De reden voor het verschil tussen deze berekeningen is dat in recente studies rekening is gehouden met smeltprocessen van het ijs op Antarctica waar eerder nog niet naar gekeken werd.

Men had bij aanleg van de Deltawerken gerekend op slechts 20 cm zeespiegelstijging per eeuw. Door een snellere stijging zullen nog deze eeuw zowel de Oosterscheldekering, de Haringvlietsluizen als de Maeslantkering onbruikbaar worden. Van de waterveiligheid die de Deltawerken bieden zal weinig resteren. De noodzaak van afsluiting van Westerschelde en Nieuwe Waterweg is urgent en de nationale noodberging voor rivierwater is nu al veel te ontoereikend. Voor klimaatbestendigheid wordt de roep om een tweede kustlijn of een Dijk-in-Zee (Haakse Zeedijk) steeds luider.

In een interview in 2017 zegt ingenieur Frank Spaargaren, ooit verantwoordelijk voor de bouw van de Oosterschelde stormvloedkering: “We staan weer voor dezelfde ingrijpende keuzes als zestig jaar geleden. Door het stijgen van de zeespiegel zijn we weer terug bij af.”

Een radicale oplossing
De Haakse Zeedijk is een lange, brede en sterke dijk, 25 km in zee, die voor de huidige kust een aantal opslagbekkens omsluit, waarin het huidig peil rond 0 NAP gehandhaafd blijft. In de bekkens stromen de grote rivieren uit. Hoe groter het bergingsvermogen, des te beter kunnen calamiteiten worden opgevangen.

Deze eeuw handhaven spuisluizen het niveau van de bekkens. Het water wordt er met zoet èn zout water continu ververst. Het rivierwater stroomt vrij naar de bekkens, waarbij de bestaande keringen open/afsluitbaar zijn. De meeste havens en dokken achter de zeedijk kunnen hun sluizen open laten staan. Na verzoeting van oude zeegaten geldt dat ook voor diverse kanalen.

Voor de Westerschelderegio met Antwerpen geeft dit de meeste voordelen. De waterinfrastructuur van Nederland hoeft niet verder aangepast te worden aan het stijgend zeeniveau en blijft vrijwel geheel behouden. De waterveiligheid is gegarandeerd en de problemen met zoetwatervoorziening en verzilting zijn definitief opgelost.

Schepen varen rechtstreeks naar de zeedijk om daar te schutten. De Maasvlakte en Europoort blijven nog verbonden met zee en drijvende golfdempers zorgen voor aanwas van een zandstrand voor de nieuwe zeedijk en beschermen zodoende de nieuwe kustlijn.

Stappenplan
Urgent zijn de aanleg van een Westerscheldedam en zeesluizen voor de Nieuwe Waterweg. Met een Westerscheldedam wordt het Scheldebekken waterveilig en fungeert de Westerschelde als noodberging voor de Schelde. Zeesluizen voor de Nieuwe Waterweg zorgen voor verhoogde waterveiligheid van de Randstad en voor de landelijke zoetwaterverdeling.

Het project Ruimte voor de Rivier is vrijwel voltooid, maar de noodberging voor Rijn en Maas is nog veel te beperkt. Een Zuidbekken (van Walcheren tot Hoek van Holland) is in staat om drie dagen extreem hoge afvoer bij stormopzet op te vangen. Het bekken kan bij hoge zeestanden en gesloten sluizen rivierafvoeren tot 20.000 m3/s opvangen. Tijdens stormopzet kan het bekken niet op zee lozen.

De huidige Oosterscheldekering en Haringvlietsluizen kunnen door de aanleg van het Zuidbekken behouden blijven en geven met de overige dammen en keringen een dubbele waterveiligheid en beschermen de zoetwatervoorraden.

Vliegveld in zee
Een vliegveld in zee is al vele malen geopperd. Niet alleen vanwege het terugdringen van geluidsoverlast en de te intensief gebruikte vluchtwegen, maar ook omdat onder alle omstandigheden een nationaal vliegveld boven de zeespiegel behoort te liggen. Bij rampen is een vliegveld cruciaal voor evacuatie en aanvoer van hulpgoederen.

De zeedijk is prima te combineren met een luchthaven. Ook geplande windturbineparken kunnen beter alvast geplaatst worden op eilanden (zie hiernaast) en later opgenomen in de zeedijk. De vervolgens te realiseren bekkens lenen zich behalve voor waterberging, ook uitstekend voor energieopslag en getijden energie. In die zin speelt de dijk bij uitstek in op de klimaatverandering.

Na 2 meter zeespiegelstijging, in de volgende eeuw, wordt spuien praktisch niet meer mogelijk. Vóór die tijd is het nodig de noodberging uit te breiden met een Vlaams bekken, een Noordbekken en voldoende grote pompgemalen.

Gezamenlijk hebben de vier bekkens een bergingcapaciteit voor een gehele periode van extreem hoge afvoer. Het IJsselmeer kan daarbij via een kanaal ten zuiden van Den Helder afwateren in het Noordbekken.

Vergelijken en afwegen
Op 24 april 2018 is door de Tweede Kamer een motie aangenomen om de impact van een zeespiegelstijging van 1,8 meter op de brede welvaart in Nederland in kaart brengen. Daarmee lijkt er meer lange termijn planning in het Deltaprogramma te komen.

De Haakse Zeedijk biedt voldoende rivierwaterberging, beschermt de kust, gaat de verzilting tegen, handhaaft de huidige infrastructuur, schept veilige binnenkustvaart, biedt het vrachtverkeer nieuwe doorvoerroutes, kan met containertransferia de achterliggende havencomplexen logistiek gericht voorzien en geeft ruimte aan tal van infrastructuur, energie-, natuur- en recreatiefuncties.

Een degelijke MKBA (maatschappelijke kosten- en batenanalyse) geeft meer duidelijkheid over duurzaamheid en rentabiliteit vandeze in onze ogen meer dan noodzakelijke ingreep.

Voor het reageren op onze artikelen hebben we enkele richtlijnen. Klik hier om deze te bekijken.

Het kan soms even duren voor je reactie online komt. We controleren ze namelijk eerst even.

Typ uw reactie hier...
Cancel
You are a guest ( Sign Up ? )
or post as a guest
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • This commment is unpublished.
    Coks Prins · 1 years ago
    Buitengewoon interessant mogelijke oplossing. Enorme veel genoemde nieuwe mogelijkheden om toekomstige en huidige problemen (waterberging, volkshuisvesting, drijvende steden, infrastructuur, energiewinning, natuur- en recreatie) aan te pakken. We zijn er rijk en slim genoeg voor om dit tijdig en gefaseerd aan te pakken. De tweede dijk kan als een gefaseerde inpoldering worden aangepakt. Zo worden kosten en baten dichter bij elkaar gebracht. Laten we met Schiphol beginnen. Dat schept een enorm bouw- en landschapsgebied in de randstad. Ik volg over bovenstaande plannen al enige tijd alles. Laten we ons op een intelligente wijze teweer stellen. Dat kan ons veel brengen. Op naar een masterplan. We kunnen leren tijdens het gehele proces. Als het op lange termijn nodig is sluiten we aan op hogere gebieden in Duitsland en Frankrijk. Coks Prins Amsterdam (geboren Zeeuw)
  • This commment is unpublished.
    Ruud · 1 years ago
    Natuurlijk interessant en lijkt 'logisch' maar wij bouwen nog steeds door in onze lage delen en te weinig op hoger gelegen zandgronden! Verdunning van de gebieden in de lage delen geeft ook meer lucht en ruimte voor bestaande functies .... Nederland moet ontvolken! Zeker als onderdeel van een Europees beleid voor een betere verdeling van woon- en werkplekken met lagere dichtheden en mogelijk door betere transport mogelijkheden en ook je eigen huis als energiecentrale....Prioriteit aan leefklimaat, niet aan winstmaximalisatie en voortdurende economische groei, die alleen 'nodig' is voor vergroting van kloof tussen welgestelden en kanslozen.... Een dijk met eilanden maken voor de kust is mogelijk alleen maar een onderdeel tot behoud van oude steden als toekomstige musea....In de tijd gezien zal afdammen van de Noordzee mogelijk een beter alternatief zijn als Landen echt samen gaan werken.....of we moeten ons écht terugterugtrekken op hogere gronden....los van de mogelijkheid dat er toch een nieuwe ijstijd komt......Wat vinden wij SAMEN eigenlijk LEEFKWALITEIT..? Wie 'organiseert' stop aan huidige situatie van economische slavernij?

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs, het redactioneel en door waterprofessionals geschreven artikelen. Deze bijdragen (UITGELICHT) zijn voor rekening van de auteurs.
H2O heeft voor Uitgelicht geen bemoeienis met de inhoud, behoudens de beoordeling of de bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)