Het stadsbestuur van Eindhoven wil in een samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven en waterschap De Dommel de stad wapenen tegen hittestress en wateroverlast. “Onze stad móet duurzamer en klimaatbestendiger worden; anders sterven er straks mensen omdat het leven er ondraaglijk wordt,” zegt wethouder Mary-Ann Schreurs. De drie partijen richten OntwerpLab op, waarin ze samen praktische oplossingen willen gaan uitwerken om de stad klimaatbestendig te maken.
Deze week tekenden de gemeente, de universiteit en het waterschap een samenwerkingsovereenkomst voor het OntwerpLab. De deal geldt voor drie jaar. Met de samenwerking willen de drie partijen het potentieel aan innovatie op de universiteit te benutten ten bate van een klimaatbestendige stad. “Het is zonde om al die prachtige ideeën van studenten alleen te gebruiken voor gedachtenexperimenten, terwijl de praktijk schreeuwt om duurzame vernieuwing,” stelt decaan Elphi Nelissen van de Faculteit Bouwkunde van de TU/e.
Klimaatrobuustheidstoets
Hittestress en wateroverlast worden een groot probleem in de steden, aldus wethouder Schreurs. In sommige steden is het zomers wel 8°C warmer dan daarbuiten, zegt ze. “Daarom hanteren wij inmiddels een klimaatrobuustheidstoets voor Eindhovense projecten.”
Elk gemeentelijk plan voor de openbare ruimte krijgt voortaan een klimaattoets die is ontwikkeld in samenwerking met andere Brabantse gemeenten, de waterschappen De Dommel en Aa en Maas en de provincie. Vanaf 2019 wil Eindhoven ook particuliere plannen toetsen aan klimaatstandaarden. De toets wordt geëffectueerd via het bestemmingsplan of door afspraken te maken bij de verkoop van grond, zo is de bedoeling. In 2050 moet de stad 'klimaatrobuust' zijn.
Nieuw werkterrein
Het idee voor een OntwerpLab ontstond eind 2016, toen watergraaf Peter Glas van De Dommel contact zocht met het college van bestuur van de TU/e. “Vroeger hield ons werkgebied op bij het bord ‘bebouwde kom’, maar door de problemen die in de stad ontstaan door hitte en waterafvoer, moeten we ook daar in actie komen”, stelt Glas. “Omdat dit voor ons een vrij nieuw werkterrein is, zocht ik toenadering tot de TU/e.”
Glas vond een luisterend oor op de universiteit. Pieter van Wesemael van de leerstoel Urbanism & Urban Architecture: “Een samenwerking met de ‘echte wereld’ is zeer interessant voor ons integrale curriculum. Hier worden we allemaal wijzer van.”
Studenten
In september 2017 startte de universiteit het Urbanism Master Project Climate resilient Urban Water. Tien studenten van zeven verschillende nationaliteiten kregen de opdracht om een woonbuurt te ontwerpen waarin de nieuwste kennis over klimaatrobuuste maatregelen werd meegenomen. Ze gingen aan de slag en met bijdragen van deskundigen van gemeente en waterschap ontwikkelden ze plannen met regentuinen, waterbergingen, wadi’s en ‘groene vingers’. De masterstudenten presenteerden hun ontwerpen voordat de overeenkomst voor het OntwerpLab werd getekend.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.