Een zonne-eiland van 2,5 kilometer lengte langs de Afsluitdijk kan alle Friese huishoudens van energie voorzien. Door de panelen te beschermen met eilandjes ontstaat een lagune die de biodiversiteit een enorme boost geeft. Tjeerd Jongsma van Sunfloat probeert de neuzen één kant op te krijgen.
Een lagune van (nieuwe) eilandjes om een groot veld dubbelzijdige zonnepanelen heen, in het IJsselmeer langs de Afsluitdijk. Dat is het plan dat Tjeerd Jongsma, oprichter van Sunfloat, aan de man probeert te brengen. Hij presenteerde zijn plan onder meer onlangs op het duurzaamheidsfestival Springtij op Terschelling. Het park zou zo’n 2,5 kilometer lang worden en genoeg energie opleveren om alle 200.000 Friese huishoudens van hun volledige energiebehoefte te voorzien.
Nederland moet nog gigantisch veel meters maken als het gaat om verduurzaming van de energiebehoefte, zegt Jongsma. ‘Op land is er nooit genoeg ruimte voor de vele zonnepanelen die nodig zijn. Woningbouw en voedselvoorziening blijven altijd concurreren met zonneparken. Natuurlijk moeten we nog veel meer daken vol leggen met zonnepanelen, maar om echt massa te maken, moeten we het water ook gebruiken.’
Bijkomend belangrijk voordeel: zonnepanelen op water kunnen aan beide zijden worden gebruikt om de weerspiegeling van het water beter te benutten. Daardoor leveren ze 30 procent meer op dan de ‘gewone’, enkelzijdige panelen. Sunfloat heeft al dergelijke systemen in gebruik op verschillende plekken in het land, waaronder de Tweede Maasvlakte.
Op het IJsselmeer moeten de panelen extra goed bestand zijn tegen weer en wind. Er is één groot risico: kruiend ijs. Dat komt weliswaar niet veel voor, maar ‘het hoeft maar één keer te gebeuren, en je hele investering is er geweest’, zegt Jongsma. Hij heeft in zijn ontwerp daarom eilandjes om de zonnepanelen heen ontworpen, ter bescherming.
Die eilandjes hebben als belangrijke tweede functie dat ze de biodiversiteit een enorme boost kunnen geven. Jongsma: ‘De Afsluitdijk is prachtig, maar de natuur in het IJsselmeer is zo dood als een pier.’ Door eilandjes aan te leggen, kan het aantal soorten vogels, vissen en schelpdieren enorm toenemen. ‘Kijk maar naar de Marker Wadden, de eilandjes die in het Markermeer zijn aangelegd. Daar is nu al een grote ecologische verbetering te zien.’ Problemen met de visserijsector verwacht hij daarom ook niet. ‘Voor hen zouden die eilandjes juist een enorme verbetering zijn.’
Het is nog de vraag of hij genoeg samenwerking krijgt van overheden en bedrijfsleven om zijn plan te realiseren, zegt Jongsma. ‘We hebben een steen in de vijver gegooid en zijn nu de golven aan het opvangen. Eén ding is zeker: wij kunnen dit niet alleen. Wij maken zonnepanelen, maar geen eilandjes. Het gaat om een totale investering van zo’n twee miljard euro. Daar heb je een brede samenwerking voor nodig.’ Vooralsnog staan overheden en energiebedrijven er niet per se negatief tegenover. ‘Besluitvorming zal zo’n vijf tot zeven jaar in beslag nemen. Tegen die tijd hebben wij wel panelen ontwikkeld die genoeg weer- en windbestendig zijn om langs de Afsluitdijk te liggen.’
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.