Hoogleraar kustecologie en NIOZ-onderzoeker Tjisse van der Heide ontvangt een VICI-beurs voor zijn onderzoek naar herstel van kustecosystemen.
Tjisse van der HeideDe beurs wordt toegekend door Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Van der Heide ontvangt een beurs van anderhalf miljoen euro, waarvoor hij een project van in totaal vijf jaar onderzoek heeft opgezet. “Met dit project willen we biologisch oplosbare structuren ontwikkelen, waarmee we bijvoorbeeld herstellende mosselbanken een kickstart kunnen geven.”
Mosselbanken, maar ook zeegrasvelden en andere zogeheten ‘biobouwers’ hebben een waardevolle plek in ecosystemen langs de kust. Ze bouwen letterlijk hun eigen omgeving in de vorm van riffen en zijn een bron van voedsel, bescherming en leven voor heel veel andere organismen. Daarnaast beschermen ze de kust ook tegen de kracht van het water tijdens stormen.
Van der Heide: “Al deze systemen zijn ook letterlijk waardevol. Wereldwijd zijn de zogeheten ecosysteemdiensten van dit soort natuur naar schatting wel 5 tot zelfs 10 biljoen dollar per jaar waard.” Tegelijk gaan dit soort kustecosystemen wereldwijd hard achteruit. De helft tot 85 procent van de wereldwijde schelpdierbanken is verdwenen of bedreigd en ook 30 tot 40 procent van de zeegrasvelden is verdwenen.
In zijn VICI-project wil van der Heide met een viertal promovendi en post-doctorale onderzoekers eerst uitzoeken welke eigenschappen een schelpenbank of een zeegrasveld tot een duurzame structuur maken. Ook moet er een optimaal basismateriaal worden gevonden, dat lang genoeg in stand blijft om het herstel op gang te helpen, maar kort genoeg om geen resten in het milieu achter te laten. De nog te ontwerpen structuren wil hij niet alleen in de Waddenzee, maar ook in ecosystemen elders op de wereld gaan testen.
Om die essentiële eigenschappen te vertalen in een kunstmatige structuur, heeft Van der Heide de hulp ingeroepen van een grote 3D-printer op een robotarm uit de auto-industrie. “Met een afbreekbaar, organisch materiaal als grondstof, kunnen we daarmee in principe iedere structuur printen die we willen.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.