Duurzame energie opwekken en natuurwaarden een kwaliteitsimpuls geven, dat kan tegelijkertijd. Zo blijkt uit een verkenning van onderzoeksinstituut Deltares en adviesbureau Bureau Waardenburg.
In opdracht van de provincie Noord-Holland en de gemeente Medemblik onderzochten Deltares en Bureau Waardenburg of het mogelijk is zowel de natuur op te waarderen als zonnepanelen op water te plaatsen en zo duurzame energie op te wekken.
Energie en natuur combineren
De onderzoekers keken naar de huidige Wieringerhoek, en dat is niet toevallig. In het kader van de Programmatische Aanpak Grote Wateren is het de bedoeling dat de ecologische kwaliteit van het IJsselmeer verbeterd. Tegelijkertijd zijn gemeenten en provincie bezig met de duurzame energietransitie. Sacha de Rijk van Deltares: “De vraag die aan ons werd gesteld, was daarom of het mogelijk was die twee elementen te combineren. De gedachte daarachter is natuurlijk logisch. Ruimte in Nederland is schaars en zowel het opwekken van duurzame energie als de natuur hebben ruimte nodig.”
Zonne-atollen
Volgens de onderzoekers van Deltares en Bureau Waardenburg zijn die mogelijkheden er dus wel degelijk. Ze kwamen tot de conclusie dat de aanleg van vier zonne-atollen voor de Noord-Hollandse kust van het IJsselmeer in de Wieringerhoek zal leiden tot positieve ecologische effecten en het opwekken van duurzame energie om aan de behoeften te voldoen.
Ringdijk met ondiep water in het midden
Door een ringdijk aan te leggen en in het midden van die ringdijk ruimte te maken voor ondiep water, wordt volgens De Rijk ruimte gecreëerd voor de zonnepanelen en voor de natuur. De atollen staan in open verbinding met het IJsselmeer. “Op het IJsselmeer kan het behoorlijk spoken. De aanleg van ringdijken zorgt voor een luwe omgeving, waarin zonnepanelen veilig hun werk kunnen doen.”
Op en rond de atollen
In het model van Deltares en Bureau Waardenburg zou genoeg energie opgewekt worden als 50% van het water met zonnepanelen bedekt wordt. De rest is dan ruimte voor de natuur. “Overigens is ook tussen de Wieringermeerdijk en de atollen, en in de luwte van de ringdijken aan de oostzijde, ruimte voor ondieptes met oevervegetatie, waterplanten en mosselen, waarop watervogels van diverse soorten voedsel kunnen vinden.”
Vegetatie en vissen
Het idee van De Rijk en haar collega’s is nog nergens in de praktijk getest. Dat betekent niet dat de onderzoekers over een nacht ijs zijn gegaan. “Omdat het water ondiep is gemaakt, dringt het licht er tot de bodem door. We weten dat dit goed is voor de vegetatie. Dat maakt het gebied vervolgens weer aantrekkelijk voor bijvoorbeeld jonge vissen en overwinterende vis. Of vissen de atollen vervolgens weten te vinden, dat zou je in de praktijk uit moeten testen. Maar we weten dat zonne-atollen ruimte geven om energie op te wekken en we weten welke positieve effecten luwe en ondiepe wateren hebben op planten en dieren.”
MEER INFORMATIE
Zonne-atollen geven ruimte aan natuur en duurzame energie - een verkenning
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.