Samen met de National Geographic Society werken de Utrechtse wetenschappers Marc Bierkens en Niko Wanders de komende vijf jaar aan een ‘World Water Map’. Met dit project brengen ze de wereldwijde zoetwatervoorraad in kaart, maar ook de ‘hotspots’ met de meeste waterschaarste.
Marc BierkensBierkens en Wanders willen tevens onderzoeken hoe kwetsbare gebieden ontstaan. "Als we dat weten, kunnen we ook beter voorspellen waar we toekomstige hotspots kunnen verwachten", vertelt Bierkens vanuit Washington, waar hij met Wanders is voor de aftrap van het World Water Map-project.
De twee hydrologen gebruiken de nieuwste technieken, modellen en satellietdata om de huidige datasets uit te breiden en om nieuwe data te verzamelen die inzicht geven in de huidige en toekomstige zoetwatervoorraad. Dan gaat het om data over bijvoorbeeld voedselgewassen, watertemperatuur en waterkwaliteit.
"Het eindproduct bestaat dus uit drie onderdelen", aldus de hoogleraar. "Een verbeterd model, datasets en interactieve kaarten. Die zijn bedoeld voor de wetenschap, maar ook voor beleidsmakers in kwetsbare gebieden, en voor het publiek."
Missie
National Geographic Society, onder andere uitgever van het gelijknamige tijdschrift, richt zich vooral op die laatste twee doelgroepen. Op basis van de resultaten van de World Water Map wil de organisatie nieuwe projecten voor educatie en natuurbehoud financieren. Journalisten en fotografen kunnen straks een beurs aanvragen voor verhalen over bijvoorbeeld de gevolgen van zoetwaterschaarste.
"Toegang tot zoet water is van doorslaggevend belang voor toekomstige generaties", stelt geograaf Alex Tait van National Geographic Society in een persbericht. "Inzicht in de bronnen en het gebruik van zoet water en hoe die in de loop der tijd veranderen, is van cruciaal belang om duurzaam op aarde te kunnen leven. Dat sluit goed aan bij onze missie: het wonder van onze wereld belichten en beschermen."
Tait noemt de samenwerking met de Universiteit Utrecht "een unieke kans om de kracht van wetenschap en onderwijs te combineren om mensen te inspireren tot een duurzamere relatie met zoet water en onze planeet".
Grondwater
Vorig jaar ontving Bierkens de prestigieuze European Research Council Advanced Grant. Daarmee onderzoekt hij hoeveel grondwater er nog op aarde is en hoeveel daarvan nog verantwoord gewonnen kan worden.
Hoewel dat onderzoek vooral wetenschappelijk van aard is, versterken beide projecten elkaar wel, zegt hij. Op plekken waar zoet water schaars is, geldt dat immers vaak ook voor grondwater. "Maar met de World Water Map treden we veel meer naar buiten, iets waar we op de universiteit niet altijd zo goed in zijn."
MEER INFORMATIE
H2O-bericht: Utrechtse hoogleraar onderzoekt grenzen van grondwatervoorraad met prestigieuze beurs
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.