Waterschap Drents Overijssel Delta (WDOD) gaat volgend jaar beginnen met de versterking van de stadsdijken in Zwolle. Na jaren van voorbereiding is het definitief ontwerp vastgesteld. “Een mijlpaal”, aldus heemraad Breun Breunissen van WDOD. De versterking is een bijzonder project, de kering ligt in een plangebied met een bedrijventerrein, een woonwijk én een Natura-2000 gebied.
De dijk is over een lengte van 7,5 kilometer afgekeurd op hoogte, instabiliteit en piping. Geraamde kosten van het herstel dat valt onder het Hoogwaterbeschermingsprogramma: 125 miljoen euro. Het precieze bedrag moet nog worden bepaald bij de uitwerking van het definitieve ontwerp. Dat gebeurt in het Dijkteam Zwolle, waarin het waterschap samenwerkt met de aannemerscombinatie Dijkzone Alliantie Zwolle (Ploegam en Dura Vermeer) op basis van een zogeheten tweefasencontract.
Breun BreunissenNu het definitief ontwerp is vastgesteld wordt het uitvoeringsontwerp gemaakt. Heemraad Breunissen: “Aan het eind daarvan wordt het realisatiebedrag vastgeklikt. Er zijn wel een aantal uitgangspunten over de wijze waarop gecalculeerd wordt in een open boekhouding. En er is nog een kostentafel die er nog de nodige checks op doet, zodat we met elkaar tot een verantwoorde prijs/kwaliteitsverhouding komen.”
In de voorbereidingsfase is er veel aandacht besteed aan consultatie en inspraak van betrokkenen, zijnde bewoners, bedrijven, plaatselijke verenigingen en overheden. Door de coronabeperkingen moest dat in 2020 online met filmpjes, vlogs en Facebookgroepen. Een vorm die ook na corona naast de gewone inspraakrituelen wordt voortgezet bij projecten, aldus het waterschap.
Beeld blijft hetzelfde
Nu het definitieve ontwerp er ligt gaat het waterschap weer de wijk in om de gemaakte keuzes toe te lichten. “Ik hoor mensen zeggen: er verandert niet zo heel veel. Als dat de reacties zijn, dan hebben we het goed gedaan”, zei adviseur omgeving Anne-Krijn Piersma van WDOD vandaag tijdens een persbijeenkomst. “Hier en daar gaat de dijk een stukje omhoog, maar het beeld en de beleving van de dijk blijven voor een flink deel hetzelfde. Bomen kunnen blijven staan of de dijk houdt dezelfde breedte omdat we in de ondergrond damwanden plaatsen.”
In de tweede helft van 2022 wordt begonnen met de uitvoering, die dan eind 2024 klaar moet zijn. “Die tweeëneenhalf jaar zijn keihard nodig”, aldus Piersma. “Het beeld van de dijk zal dan uiteindelijk niet veel veranderen, de hele dijk gaat wel volledig op de kop.” Zo zullen lagen zand worden vervangen door klei. “En ondergronds moet er enorm veel gebeuren, dat gaat niet geruisloos voorbij. Daarom vinden we omgevingsmanagement ook heel belangrijk om aan mensen te laten weten dat we eraan komen met een groot project.”
Per deeltraject is gezocht naar de meest passende oplossing, aldus het waterschap. “Een behoorlijke puzzel, omdat het om een bijzondere dijkversterking gaat met erg weinig ruimte.” Er is daarbij geluisterd naar wensen van insprekers. Bij het ontwerp is mede daarom vaak gekozen voor het plaatsen van damwanden, onder meer om bomen en groen te kunnen behouden of verbreding van de dijk te beperken. Ter hoogte van een wijkboerderij wordt de dijk met 60 centimeter verhoogd in de vorm van een zitrand. Voorts wordt er een dijkglijbaan geplaatst, ook een wens van de bewoners. Op deze en andere plekken worden wandelpaden aangelegd of de weg op de dijk verbreed.
Bij wijkboerderij Klooienberg wordt de dijk versterkt met een damwand en verhoogd in de vorm van een zitrand
Heiproef
Bij het bedrijventerrein Voorst wordt een deel van het dijktracé verlegd, dit op verzoek van enkele bedrijven die als gevolg daarvan binnendijks komen te liggen. Om er zeker van te zijn dat het plaatsen van damwanden het productieproces van inulineproducent Sensor niet verstoort, deed het waterschap een heiproef ter hoogte van het bedrijf. Die pakte goed uit, aldus WDOD.
Al deze maatregelen onder de noemer van omgevingsmanagement moeten acceptatie van de dijkversterking vergroten. Als het definitief ontwerp het dagelijks bestuur van het waterschap is gepasseerd, wordt het ter inzage gelegd. Dan zal blijken of er nog bezwaren zijn tegen het dijkversterkingsontwerp.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.