De grenzen van het water- en bodemsysteem van de Heuvelrug, het Gooi en de Vechtstreek zijn in zicht. Zeven partijen uit het gebied, waaronder het waterschap en de drinkwaterbedrijven, hebben daarom de handen ineengeslagen en als eerste een onderzoek uitgevoerd naar ‘oplossingsrichtingen’.
De rode draad is dat ‘water en bodem’ weer leidend moeten worden, zoals ook het demissionaire kabinet wil. De problemen in de regio zijn zeker niet uniek, beseffen de partijen, maar ze zijn wel groot.
Dat blijkt bijvoorbeeld als in droge perioden water uit het Markermeer moet worden ingelaten om het Naardermeer en de Vechtplassen aan te vullen ten behoeve van de natuur en de landbouw. "In Gooi en Vechtstreek worden de effecten van klimaatverandering en deze ‘mismatch’ steeds meer merkbaar", aldus het document.
Het zogenoemde ‘ontwerpend onderzoek’ is de eerste stap in een samenwerking tussen zeven partijen die de urgentie voelen. Dat zijn: Regio Gooi en Vechtstreek, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, PWN, Vitens, Waternet, de provincie Noord-Holland en de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Zij voerden het onderzoek uit samen met H+N+S Landschapsarchitecten en HydroLogic.
Landgebruik
Met de combinatie van de landschappelijke aanpassingen vanuit het ‘maakbaarheidsdenken’, de effecten van de klimaatverandering, de afname van biodiversiteit, de bodemdaling en de verstedelijking zijn de grenzen van het water- en bodemsysteem bereikt, zo luidt de analyse. "Het landgebruik en de bijbehorende inrichting volgen vaak niet de opbouw van de ondergrond en het natuurlijke watersysteem."
Dat moet anders en daarvoor legt dit onderzoek de basis. Een allesomvattende oplossing biedt dat niet, aldus de partijen, wel een duidelijke koers. En die is dat het gebied minder afhankelijk moet worden van het water uit de rivieren en meren, zoals het Amsterdam-Rijnkanaal en het IJmeer (het zogenaamde hoofdwatersysteem), en dat de inrichting en het landgebruik beter afgestemd moeten worden op de natuurlijke eigenschappen van het bodem- en watersysteem.
Grondwaterbuffer
Daarvoor worden een aantal ‘oplossingsrichtingen’ genoemd, zoals het vergroten van de ondergrondse grondwaterbuffer, meer flexibiliteit van het grond- en oppervlaktewaterpeil en het stimuleren van veengroei voor CO2-opslag en nieuwe natuur. Het is de bedoeling dat die de komende jaren verder onderzocht worden.
