Een delta is een opeenhoping van slib en zand dat wordt meegevoerd door de rivier. Wordt een rivier afgedamd, dan bereikt minder sediment de delta en dreigt gevaar. Dat was heel lang de aanname, maar uit nieuw Utrechts onderzoek blijkt het toch anders te werken.
Sediment is essentieel voor het in stand houden van deltagebieden en voor de kustbescherming. Dat geldt vrij letterlijk voor nature-based kustbeschermingsoplossingen, bijvoorbeeld de aanleg van mangrovebossen. Maar ook Nederland, gebouwd op het zand en de slib uit de Rijn, kijkt in tijden van zeespiegelstijging met argusogen naar de ontwikkeling van delta’s op het moment dat afdamde rivieren voor minder aanvoer van sediment zorgen.
Jaap NienhuisDoor satellietfoto’s te bestuderen van 349 delta’s, genomen tussen 2000 en 2020, stelden wetenschappers van de Universiteit Utrecht vast dat de hoeveelheid sediment in delta’s sinds het jaar 2000 is toegenomen.
“Dat laat dus zien dat andere processen in de delta’s de afgenomen sedimentaanvoer uit de rivieren kunnen compenseren”, stelt Jaap Nienhuis, Universitair docent bij de Universiteit Utrecht en leider van de onderzoeksgroep die onlangs het artikel ‘Sustained increase in suspended sediments near global river deltas over the past two decades’ publiceerden over hun bevindingen.
Het onderzoek van Nienhuis en zijn collega’s stelt dus vraagtekens bij tot nu toe gangbare aannames over de vorming en ontwikkeling van delta’s. “Daar zal in elk geval rekening mee moeten worden gehouden als je de toekomst van delta’s wilt modelleren. De werkelijkheid is complexer dan we dachten. Het is dus ingewikkelder geworden om het gedrag van delta’s correct te voorspellen.”
Vervolgonderzoek is nodig om te achterhalen welke processen er precies aan het werk zijn. Nienhuis zou zich voor kunnen stellen dat getijden en golven een grotere rol opeisen als er minder sediment uit de rivieren komt. “Dat blijft nog speculatie. Feit is wel dat in elk geval op de tijdschaal die wij onderzocht hebben, delta’s dus kunnen compenseren. Als je kijkt naar delta’s vanuit de optiek van kustverdediging is dat dus goed nieuws.”
Als eerste stap in het vervolgonderzoek wil Nienhuis bekijken wat er gebeurt als de ontwikkeling van een delta niet 20 jaar, maar langer wordt geanalyseerd. “We weten niet precies hoe de delta het gebrek aan riviersediment compenseert, maar ook niet of dat ook op de langere termijn een robuust mechanisme is.”
